Sanatçının genç bir tüccar olarak portre

CUMARTESİ YAZILARI Kuzey Rönesansı’nın en önemli aktörlerinden Alman ressam Albrecht Dürer aynı zamanda eserleriyle Protestan Reformasyonu’nu hazırlayan aktörlerden de biri kabul ediliyor. Dürer başka özellikleri itibarıyla da dönemin kilit isimlerinden biri. Birkaç hafta önceki “Cumartesi Yazıları”ndan birinde nispeten daha tafsilatlı değindiğimiz üzere, Protestan reformunun gerçekleştiği coğrafya ile Germen kavimleri haritası neredeyse birebir aynıydı. Keza kapitalizmin, rasyonalist bilimsel zihniyetin ve sanayi devriminin de beşiği bu bölgeydi. Aslında burjuva sınıfının ilk baş gösterdiği ve kapitalist nitelik taşıyan ticaret modelinin ilk nüvelerinin görüldüğü yer kuzey İtalya şehirleri olmasına rağmen kapitalizmin gelişmesi ve bugünkü anlamına kavuşması Avrupa’nın kuzeyinde, Germen bölgesinde gerçekleşmişti. Bu çerçevede Weber kapitalizmin ruhunun esas olarak Protestanlıkta aranması gerektiğini düşünüyordu. Buna mukabil Sombart burjuva sınıfının oluşumunda ve kapitalizmin doğuşunda rol oynayan faktörler arasında “etnik faktör”den de söz ediyordu. Tekrar Dürer’e dönecek olursak, kuyumcu ustası olan babasının teşvikiyle zengin bir tüccarın kızıyla evlenmiş olan ressamımız sanatın zanaattan farkının yeni yeni anlaşılmaya başlandığı bir dönemde eserlerine imza, daha doğrusu “ticari logo” (A ve D harflerinden müteşekkil bir monogram) koyan ilk ressamdı. Ondan önce Kuzey Rönesansı’nın babası Jan Van Eyck ressamların eserlerine imza koyma adetini başlatanlardan biri olarak biliniyor. Ünlü “Arnolfini’nin Düğünü” tablosunda kocaman harflerle yazılmış “Jan Van Eyck fuit hic” (“Jan Van Eyck buradaydı”) ibaresi yer alır.