Burası Atatürk’ün yetiştiği askerî okul

Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıktığı ve millî mücadeleyi başlattığı 19 Mayıs, modern tarihimizin dönüm noktalarından. Büyük önderin gösterdiği hedefle Gençlik ve Spor Bayramı olarak kutladığımız bu anlamlı günde, çok özel bir yerdeydim. Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız’ın davetiyle Atatürk’ün okuduğu Manastır Askerî İdadisi’ne gittim.

Beyoğlu ilçesi yüzyıllar boyunca sadece İstanbul’un değil, Türkiye’nin en önemli olaylarına ev sahipliği yapmış bir yer. Haydar Ali Yıldız tarih ve kültür konularına 360 derece bakabilen bir belediye başkanı… Mustafa Kemal Atatürk’ün olayların gidişini değiştiren Samsun yolculuğu, 16 Mayıs’ta Beyoğlu sınırları içinde bulunan Galata Limanı’ndan başlamıştı. Atatürk’ün askerî dehası da ziyaret ettiğimiz Makedonya’nın Manastır şehrindeki bu okulda şekillendi.

Anadolu topraklarının doğal uzantısı olan Rumeli’deki okulun koridorlarında, bahçesinde o günlere adeta zamanda yolculuk yaptım. Büyük önderin eşyalarını inceledim, çocukluk ve gençlik hatıralarına dokundum. Atatürk, bu sıralarda ders görürken vatan, devlet, millet kavramları üzerinde düşünmeye, arkadaşlarıyla tartışmaya başladı. Atatürk’ün zihin dünyasının gelişiminde Balkan ülkelerinden edebiyatçıların, Üsküplü şair Yahya Kemal ve Namık Kemal’in de önemli etkisi var. 1897’deki Yunan Ayaklanması, genç Mustafa Kemal Manastır’da askerî öğrenciyken patlak vermişti.

Manastırlı Hamdi Bey, 16 Mart 1920 günü İstanbul işgal edilirken Ankara’daki Mustafa Kemal Paşa’ya gizlice telgraf çekip işgali haber veriyor. Atatürk’ün Nutuk’ta özellikle teşekkür ettiği telgraf memuru Hamdi Bey, Kurtuluş Savaşı’ndaki fedakâr çalışmaları sebebiyle iz bırakan sivil isimlerden biri. Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, Manastırlı Hamdi Bey ile Atatürk arasındaki mektubu İstanbul’dan Makedonya’ya getirerek Manastır Askerî İdadisi Müzesi’ne hediye etti.

Başkan Yıldız’ın Üsküp ziyaretinde çocuklara da sürprizi vardı. Beyoğlu Belediyesi 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’na özel olarak düzenlediği etkinlikte dünyanın dört bir yanından gönderilen çocuk fotoğraflarını Galata Kulesi’ne yansıtmıştı. Kuleye yansıtılan fotoğraflardan bazıları da Üsküplü çocukların fotoğraflarıydı. Başkan Yıldız, bu fotoğrafları çerçeveleterek kendisiyle bir araya gelen çocuklara hediye etti. Galatasaray Lisesi’nin millî mücadelede ayrı bir yeri vardır.