Demokraside evrensel kalite çok yakındı

Türkiye yaklaşık 80 yıllık demokrasi arayışında zaman zaman darbelerle, muhtıralarla kesintiye uğramasına rağmen önemli bir mesafe kaydetti ve bu konuda hiç de hafife alınmayacak bir tecrübe arşivi oluştu. Bu konuda Batı demokrasilerinde olduğu gibi hem felsefi, hem de siyasi pratik anlamında derinlikli bir geçmişe sahip değiliz belki ama, Müslüman coğrafyalarla karşılaştırıldığında aldığımız mesafenin hatırı sayılır bir mücadele süreci olduğu muhakkak. Bir kere Batı dünyasında demokrasi sosyal ve kültürel gelişmenin bir sonucu olarak ve de toplumun bütün kesimlerini katarak ilerleme sağlamıştır. Oysa bizde Osmanlı’nın son döneminde küçük çaplı denemeler yapılmış ama başarılı sonuçlar üretilememiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında ise, kuruluş paradigmasının da etkisiyle toplumsal bir tabana dayanmadığı için demokraside Batı ölçeğinde bir ilerleme sağlanamamıştır. Prof. Dr. Ergun Özbudun’un “Otoriter Rejimler, Seçimsel Demokrasiler ve Türkiye” adlı eserinde de belirttiği gibi, Türkiye bir dönem itibariyle (1925 – 1945) tek partili – kapalı otoriter rejimler türüne, bir dönemi (1945’ten günümüze kadar) itibariyle de demokratik niteliklerin daha ağır bastığı, fakat birtakım otoriter özelliklerin de korunduğu ‘seçimsel demokrasiler’ tipine uygun düşen bir ülkedir. *** Ancak hemen belirtmek gerekiyor ki Türkiye’deki tek parti yönetiminin, dünyadaki faşist ve komünist tek parti yönetimleriyle birebir örtüşen benzerliği bulunmamaktadır. Evet siyasi tarihimizdeki demokratik girişimler ve tecrübeler yetersiz kalmıştır.