OHAL’le terör biter mi?

12 Eylül öncesinin sıkıyönetim tecrübesi

Terördeki tırmanışı OHAL’i kalıcı kılmanın gerekçesi olarak gösterenlere, 12 Eylül öncesinin Başbakanı merhum Süleyman Demirel’in ağzından, o dönemdeki sıkıyönetim serencamını ve neticesini hatırlatmakta fayda görüyoruz:

1978 senesinin Mart’ıyla beraber artan bir anarşi ve terör hareketiyle Türkiye karşı karşıya kaldı. 26 Aralık 1978 tarihinde Kahramanmaraş olayları göz önünde tutularak—ki bu olaylar 19 Aralık’ta başlamıştır—13 ilde birden sıkıyönetim ilân edildi. O sıkıyönetim yedi-sekiz sene sürdü. 19 Temmuz 1987 tarihine kadar. Sonra yerini süper yetkili süper vali aldı. Yani normale dönülmedi.

Sıkıyönetim ilanıyla beraber olaylar da arttı. Azalacağına çoğaldı. Anarşi ve terör olaylarının yüzde 30-35’i İstanbul’da, yüzde 20’si Ankara’da, yüzde 20’si Adana’da ve bir o kadarı Güneydoğu’da, Urfa, Diyarbakır, Mardin, Siirt illerinde olmaktaydı. Hemen hemen diğer illerimizde pek fazla anarşi hareketi yoktu. Daha sonra birkaç ilimizde daha anarşi patlaması oldu. İzmir’de bir miktar oldu. 12 ilde ilân edilen sıkıyönetim 20 ile kadar çıktı. Daha sonra 18 ile kadar indi. Fakat sıkıyönetim anarşi ve teröre çare olmadı. 

Bizim ülkeyi devraldığımız 1979 Kasım’ında Türkiye yanıyordu. Aşağı yukarı 4000’e yakın can kaybı olmuştu. Ülke kan denizi halindeydi. Bıraktığımız Türkiye’de bu çeşit meseleler yoktu. Yoktu ki, sıkıyönetim yoktu. Yoktu ki, bizim bıraktığımızdan hemen hemen bir sene sonra ilân edildi. Biz bıraktık 1977 senesinin sonunda. Sıkıyönetim 1978 senesinin sonunda ilân edildi. (...) İfade ettiğim gibi, nerede sıkıyönetim olduysa, orada arttı anarşi. Türkiye’nin 67 vilâyetinden hemen hemen 50’ye yakınında anarşi yoktu. 584 ilçesi vardı Türkiye’nin o zaman. Bunların 560’ında bir anarşi meselesi yoktu. 36 bin köyde de bir anarşi meselesi yoktu.  (...)