İki farklı tercüme

Uriel Heyd (1913-1968), Türk dili sahasında çalışanların çok iyi bildiği bir isimdir. Almanya Yahudisi. 1934'te Filistin'e yerleşiyor. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi'nde Türk dili, edebiyatı ve tarihi okuyor. Londra'da Filistin Yahudilerini temsil ediyor. Burada Ziya Gökalp üzerine doktorasını tamamlıyor. Kudüs'te Hebrew Üniversitesi'nde çalışmalarını sürdürüyor.

Uriel Heyd'in doktora tezi 1950'de Londra'da yayımlanmıştır: Foundations of Turkish nationalism: The life and teachings of Ziya Gokalp (Türk Milliyetçiliğinin Temelleri; Ziya Gökalp'ın Hayatı ve Eserleri).

Burada Uriel Heyd'den bahsetmemin bir sebebi var. Ziya Gökalp'a dair kitabı değişik zamanlarda Türkçemize tercüme edilmiştir. Biri Kültür Bakanlığı Yayınları (1979), bir diğeri Sebil Yayınları (1980) arasında çıkmıştır. Sebil Yayınları, bu sıra adından sık bahsettiren, Kadir Mısıroğlu'nun. Sebil'de çıkan kitabı kim tercüme etmiş dersiniz: Cemil Meriç!

Uriel Heyd, Gökalp'ın "İslâm" anlayışı üzerinde dururken şunları yazar:

"Gökalp regards Islam, as well as any other religion, as a historical phenomenon subject to change and dependent on the social circumstances in which it developed. This approach was revolutionary in his days. To explain Islam by comparison with similar phenomena in other religions was a daring thing to do at a time when Müslim fanaticism was stili strong in Turkey. But for the anti-Islamic attitude of Atatürk, Gökalp might have become the initiator of a fruitful scientific investigation of Islam in Turkey and perhaps even the father of an interesting religious reform movement." (s. 82).

Kültür Bakanlığı adına Kadir Günay'ın tercümesi: