Allame Hamdi Yazır’ın da dediği gibi, ümmet, imam kökünden alınmış bir çoğul isimdir ki, çeşitli insan gruplarına önder olan ve kendisine uyulan bir cemaat demektir. Yani, bir imamın çevresinde sağlam bir birlik oluşturup düzenli bir şekilde faaliyet gösteren ve bu şekilde çeşitli insan grupları üzerine hakim olan bir topluluktur.
Diğer bir tabirle ümmet, fertlere göre imam gibidir. Demek ki ümmet, hakim bir milletin fertlerinden meydana gelmiş olan sosyal toplumdur.
Ümmet hakkında tarafımızdan da kabul gören tarif ve yorum budur. Öyleyse bir ümmetin oluşumu için gerekli olan öğeleri şu şekilde tespit edebiliriz:
Birincisi, yaşadığı zaman ve içinde bulunduğu içtimai coğrafyada sözü geçen, dediği dinlenen bir milletin varlığı ki, günümüzde bu coğrafya, global gerçekler sebebiyle bütün bir dünyadır. Dünyada sözü geçen bir İslam ülkesi, bir İslam devleti ya da bir İslam milleti olmadığı sürece bir ümmet oluşumundan bahsetmemiz mümkün değildir.
İkincisi, sadece sözü geçen bir İslam devletinin, bir İslam milletinin varlığı da tek başına yeterli değildir. Bu devlete, bu millete mensup fertlerin çoğunluk itibariyle teker teker birer ümmet kıvamına ermiş olmaları da gerekir.