Ziya Gökalp vefatının 95. yılında anılıyor. İki gün sonra Cumhuriyet'in kuruluşunun 96. yılı kutlanacak.
M. Kemal Atatürk, Gökalp'ı, Malta esaretinden kurtarmıştır. Tek değildi tabiî... İstanbul'u işgal eden İngilizlerin Malta'ya sürdüğü aydınlarımızı ve askerlerimizi, Anadolu'da "esir" alınan İngilizlerle takas etti.
Malta'dan dönenlerden birçoğu Ankara'ya geçtiler. Nutuk'ta okuyoruz, M. Kemal Malta esirlerinin Ankara'ya gelişlerinden pek memnun değil gibi.
M. Kemal, Malta sürgünlerini kurtarırken, bir başka zafere de imza atmıştır. İngilizler, İstanbul Hükûmeti'yle anlaşarak esirleri bırakmak taraftarıydı. M. Kemal ise Ankara'ya itibar edilmesini istiyordu.
Bilal N. Şimşir, Malta Sürgünleri kitabında, Ankara ile Londra'nın çekişmesini ayrıntılı yazar:
"17 Temmuz 1919 günü Churchill… sürgünlerin bir listesini Hükümete sundu. Bu listenin Başsavcılıkça gözden geçirilmesini, yargılanacak olanların ayırılmasını istedi. Churchill, yargılanmayacak olan sürgünlerin İngiliz rehineleriyle değiştirilmesini istiyordu. 'Sürgünler elimizde kaldıkça bize bir yük ve masraftır. Bunları daha ne kadar elimizde tutacağımızı kestiremiyorum' diyordu.