Sanki hepsi Machiavelli'yı okumuş

Machiavelli’nin ‘Hükümdar’ı şimdi elimin altında.

Birkaç cümle aktarayım ki, Machiavelli’nin ne kadar ‘Makyavelist’ olduğu görülsün.

Bir yer fethedilince, o yerin insanlarına egemen olmak için ne yapmak gerekiyor?

“O insanlara egemen olabilmek için önceki hükümdarın soyunu kurutmak yeterlidir.”

“İnsanları ya okşayacaksın ya da ortadan kaldıracaksın, vereceğin ceza hafif olursa adam senden intikamını alır, ama ağır bir ceza verirsen başını kaldıramaz.”

“İktidarı ele geçiren hükümdar gerekli gördüğü şiddeti iyi hesap etmeli... Şiddet, tüm hışmıyla ve bir kerede uygulanmalıdır. İyiliklerse azar azar yapılmalı ki halk tadına varabilsin.”

Görüyorsunuz, alabildiğine çıkarcı, oldukça da uyanık.

Dünyadaki ‘şiddet’e, ‘uyanıklık’a baktıkça, ‘şu Machiavelli’yi bütün zalimler okumuş’ diyesim geliyor.

Bu arada, geçen yazımda aktardığım cümleyi de buldum. Lafzı biraz farklı ama, insanın içindeki kötülüğü yansıtma kapasitesi aynı.

Diyor ki, “Başkasının malına, mülküne göz dikmemelidir, çünkü insanlar babalarının ölümünü kolaylıkla içlerine sindirebilirler, ama servetlerinden yoksun kalmalarını asla. Can almak çok çabuk unutulur gider.”

Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya merak sardım demiştim.

Okumak istedim. Kitap bulamadım.

Hakkında yazılmış en teferruatlı kitaplardan biri Gilbert Sinoue’nin “Kavalalı Mehmet Ali Paşa/Son Firavun”u. Doğan Kitap’tan çıkmış, fakat mevcudu yok.

İnternette, ansiklopedilerde ne gördüysem onları okudum.

Kavalalı’nın Machiavelli’nin ‘Hükümdar’ını niçin küçümsediğini, niçin “Biz ondan daha iyi biliyoruz” dediğini anlamama yarayacak birkaç malzeme buldum.

Bir kere, ‘sıfır’dan yükselmiş. Hiç yoktan. Okuması yazması bile yok!

Babasının yanında tütün ticaretiyle uğraşıyormuş. Sonra asker olmuş.