‘Deli Dumrul yılı’ 2018’e hoş geldiniz

Son 14 yılda rakı fiyatının astronomik vergi artışlarıyla 6 kat artması sağlandıktan sonra, yılın son günlerinde rakı üreticilerine “şampanya patlattıracak” bir karara imza atılması 2017’nin giderayak nişanesi oldu.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı geçen hafta yaptığı sessiz sedasız bir yönetmelik değişikliği ile perakende satılan etil alkolün içine acılaştırıcı bir kimyasal madde olan “denatonyum benzoat” katılmasını zorunlu hale getirdi. Hayli hatırı sayılır bir kitleye ifade ettiği anlam; artık evinizde etil alkol ve anason aroması ile ucuza rakı yapamayacaksınız.

İçki firmaları bu haberle eminim şampanya patlatmışlardır; vergisi ile kabaca 100 liralık bir içkiyi artık evlerde 20 liraya imal etmek mümkün olamayacak, tekrar “müşterilerine” kavuşacaklar. Aynı zamanda da Maliye; “kümesten kaçıp” kendi imalatını yapan ve bu yüzden vergi kaybına uğratan “kazları” yeniden kümese sokmuş olacak.

NEDEN METİL ALKOLE ATILMADI?

Bu kararı ilk duyduğumda hemen aklıma gelen şuydu; devlet, yıllarca metil alkolle içki imal edilerek yurttaşların organ ve yaşam kaybına mal olan kaçak üretimlere bu yolla engel olmayı neden akıl etmemişti? Etil alkolden önce metil alkole bu acı kimyasalı katmayı neden akıl etmemişti? Böylelikle yaşamlara ve organ, duyu kayıplarına engel olunmamıştı?

Son 14 yılda şöyle bir tablo oluştu; önce astronomik düzeyde alkollü içki vergileri artırıldı. TÜİK verilerinde görülüyor; 14 yılda enflasyonla genel fiyatlar 3.1 kat artarken, rakı fiyatı 6.3 kat artmış. Her kısıt kendi ikamesini yaratır; alkollü içkilerdeki vergi yükü alkollü içkileri pahalılandırarak bir çeşit yaşam biçimi dayatması halini alıp; alım gücünü aşmaya başlayınca yurttaşlar kendi üretimlerini yapmaya başladılar evlerinde. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre; 2012’de 44.6 bin litre olan firmaların üretiminden gelen rakı tüketimi 2016’da 35.4 bin litreye gerilemiş. 2017’de evde üretim nedeniyle muhtemel ki 30 bin litre civarına düşmüş olmalı. Azalış ev üretimi ile ikame edildiyse toplam fabrika üretiminin yarısı kadar demek.