Yeni dünya düzeni?

AMERİKA'da Trump'ın başkan seçilmesi, dünyada küreselleşme ve liberalizme karşı genelde görülen tepkiye uygun.
Küreselleşme ve liberalizme karşı özellikle Batı demokrasilerinde görülen otoriter popülist tepkiyi çok iyi anlamak lazım. Çünkü önümüzdeki sancılı yıllarda oluşacak yeni dünya düzeninin ya da patlak verecek dünya düzensizliğinin tohumları bu tepkilerde...

DİP DALGALARI

Daron Acemoğlu gibi saygın bir iktisatçı Foreign Affairs dergisinde “Amerikan Demokrasisi Ölüyor, Bu Seçimler Çare Olmayacak” başlıklı bir makale yazdı. İktisatçı Acemoğlu, Amerikan kurumlarının tarihteki “kapsayıcı” niteliğini kaybettiğini, eşitsizliği koruyan bir hale geldiğini anlatıyor.

İşte, umutların kaynağı Yüksek Mahkeme, “toplumda iyi organize olmuş grupların” üstesinden gelemiyor. Yani, büyük sermaye grupları...

Amerika’da ekonomik kurumlar işsizliği önleyemiyor.

Bu noktada ünlü “Wall Street’in işgali”ni hatırlamak lazım. Eylül 2011’de finans sermayesinin karargâhı Wall Street’i barışçı bir şekilde “işgal” eden kitleler, “Biz yüzde 99’luk çoğunluğuz” diyor, finans kapitalizmini karargâhında protesto ediyordu.

Bunun ileride Trump’ı iktidara getirecek dip dalgalarının bir işareti olduğunu kimse kestirememişti.

DÜZEN Mİ, KAOS MU?

Acemoğlu’nun belirttiği gibi küreselleşme uluslararası üretim ve ticareti geliştirdi, ülkeleri daha zengin yaptı fakat ülkelerin içinde gelir dağılımı daha da eşitsizleşti.

Gidişe tepki olarak İngiltere’yi AB’dan çıkaranlar “Brüksel’e hayır” diyordu. Fransız Le Pen’e oy verenler, “Yabancı işçiler işimizi çalıyorlar” diye öfkeliler...

Avrupa’da küreselleşme karşıtı, popülist, otoriter oylar beş yılda yüzde 6’dan 16.6’ya çıktı. Macaristan ve Polonya’da iktidara gelerek otoriter hükümetler kurdular.

Amerika’da Trump’ı seçtiler.

Tamam küreselleşmeye, ekonomik liberalizme tepki... Hatta NYT yazarı Roger Cohen “liberalizmin ölümü”nden bahsediyor.