Tarafsız ne demek?

TARAFSIZ cumhurbaşkanı kavramı parlamenter sistemin en önemli unsurlarından biridir. Referandum sürecinde birçok kavram gibi bu da çarpıtılıyor.
Ahmet Necdet Sezer tarafsız mıydı?
Özal, Demirel, Gül tarafsız mıydı?
Bu sorular yanlıştır, bizi doğru sonuca götürmez.
Bir cumhurbaşkanı “tarafsız” olduğunu göstermek için ne yapmalı?
İktidarın çıkardığı bir kanunu onaylamalı, ikinci kanunu geri mi çevirmeli?!
Bir gün sağcı, ertesi gün solcu mu olmalı?
Halbuki parlamenter sistemde “tarafsız”ın anlamı fikirsiz, felsefesiz demek değildir. Siyasi kavgalardan uzak duran, gerektiğinde partileri çağırıp konuşarak uzlaştıran cumhurbaşkanı demektir.
BAŞGİL ANLATIYOR
Hocaların hocası merhum Prof. Ali Fuat Başgil, 27 Mayıs darbesinden önce yayınlanan ders kitabında şöyle anlatır:
“Devlet reisi yüksek makamının ve devlet hayatındaki tecrübe ve olgunluğunun kendisine kazandırdığı üstünlüğe dayanarak bakanlar kurulunu irşat ve ikaz eder; müdahale etmeksizin tavsiyelerde bulunur. Müşkül anlarda parlamentonun söz sahibi liderleriyle temas ederek yatıştırıcı ve arabulucu hizmetleri ifa eder...”
Merhum Başgil, satırlarının devamında parlamenter cumhurbaşkanının “birleştirici ve ihtirasları yatıştırıcı rolünü” vurgular, “çarpışan siyasi fikir gruplarının üstünde kalması” gerektiğini anlatır. “Aktif politika devlet reisinin değil, başbakanın ve bakanların rolüdür” diye belirtir. (Esas Teşkilat Hukuku, İstanbul 1960, s. 346)

Tipik örnek gelişmiş demokrasilerdeki parlamenter cumhurbaşkanlarıdır. Parlamentonun seçtiği Alman cumhurbaşkanı da böyledir, halkın seçtiği Avusturya cumhurbaşkanı da...