Otoriter kalkınma!
Dünyada otoriter popülist eğilimler yükseliyor. Piyasa ekonomisi yerine de müdahalecilik, kumanda ekonomisi gibi eğilimler güçleniyor. Komünist Çin, dünyada da birçok yerde ‘otoriter kalkınma’ modelinin daha başarılı olabileceği düşüncesine yol açıyor...
Çin’in fevkalade başarılı bir kalkınma yolunda olduğu bellidir. Evvela “uzak doğu modeli” içinde yer aldığını hatırlamak lazım. Bu modelde Japonya ve Güney Kore bugün iktisaden de en gelişmiş demokratik toplumlardır.
İkincisi, otoriter ve totaliter rejimler, kendilerini ekonomik kalkınmaya adamışlarsa gerçekten bir süre başarılı oluyor; Stalin Rusyası gibi…
NEREYE KADAR?
Stalinist sistem, korkunç insani maliyetlerle de olsa Rusya’yı köylülükten sanayi toplumuna getirdi, ama sanayi toplumu düzeyine gelişmiş ülkelerde otoriter sistemler başarılı olamayacağı için 1960’larda durakladı, 1979’da çöktü.
Yüzyılda Almanya ve Japonya’nın “mucizevi” kalkınması da militarist sistemle gerçekleşmişti; korkunç acılardan sonra bugün demokratik ülkelerdir.
İktisatçı Daron Acemoğlu ve James Robinson’un “Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri” adlı akademik araştırması bu açıdan hayli aydınlatıcıdır.
