Mecelle özlemi

MECELLE hukuk tarihimizin en büyük eserlerinden biri, belki de birincisidir fakat eksiktir. Çünkü Mecelle Komisyonu dağıtılmış, bu yüzden eksik kalmıştır.
Mecelle Komisyonu’nu dağıtarak bu büyük eseri eksik bırakan kimdi, hangi güçtü?
Bunun cevabını aşağıda yazacağım, önce Mecelle hakkında kısa bilgi...
FETVA YERİNE KANUN
19. yüzyıl başlarında, Osmanlı’da, içinden çıkılmaz “fetva”lar yığını halindeki fıkıhtan, Avrupa tarzında konulara göre tasnif edilmiş ve maddeler halinde sıralanmış bir “kanun” yapmak acil bir ihtiyaç haline gelmişti.
İkincisi, gayrimüslim Osmanlıları artık ikinci sınıf “zimmi” statüsünde tutmak mümkün değildi, kamu haklarında da “kanun” önünde eşitlik gerekiyordu.
Cevdet Paşa Tanzimat devrinin en büyük âlimi olduğu gibi en saygın devlet adamlarından biridir. Bu ihtiyacı karşılayan Mecelle onun kaleminden çıktı.
Mecelle, hükümlerinin kaynağı Hanefi fıkhı olmakla beraber, hem tarzı hem dine değil “vatandaşlık” kavramına dayanması bakımından laik hukuk yönünde çok önemli bir adımdı.
Tanzimat devrinde Avrupa’dan ceza, ticaret ve usul kanunlarının alınmasında da Cevdet Paşa öncülük etti.
İSLAMCI ABDÜLHAMİD
Fransa’dan medeni kanun alınmasına karşı kendi eserimiz olarak hazırlanan Mecelle, Cevdet Paşa’nın başkanlığındaki heyetçe bölümler halinde hazırlanıp Cevdet Paşa tarafından yazıldı, ilk bölüm 1868 yılında yürürlüğe koyuldu.

Kıskanç Şeyhülislam Kezubi Hasan Efendi’nin Mecelle’ye karşı Fransız Kanunu’nu isteyen Kabuli Paşa ile işbirliği yaptığını belirtmeliyim.