Kanuni Süleyman devrinde dolar

KANUNİ Sultan Süleyman zamanında Amerika kıtası keşfedilmişti ama Amerikan devleti de dolar da yoktu. Atlas Okyanusu'ndan Viyana kapılarına kadar hükmeden Osmanlı'nın fevkalade önemli bir "para" sorunu vardı.
Bugün dolar karşısında TL nasıl değer kaybediyorsa, o zaman da Osmanlı parası “akça”, altın ve gümüş karşısında devamlı değer kaybediyordu.

Merhum hocamız Halil İnalcık “Devlet-i Aliye” adlı kitabında anlatır: 1525 yılında bir birim altın 57 akça idi, 1584 yılında aynı birim altın 120 akçaya çıkmıştı. Gümüş için de benzer bir tablo vardı. (Cilt 1, s. 194-195)

Dünkü “altın” karşısında akçayı, bugün “dolar” karşısında TL’yi düşünün, elbette aynı değil fakat iktisat ilminin önemli prensiplerinden biri görülür: Bir ülkenin parasının değeri o ülkedeki sermaye birikimi, tasarruf oranı, teknik ya da teknolojik seviye, üretim kapasitesi gibi faktörlere bağlıdır.

Bunlar zayıfsa paranız da değer kaybediyor.

OSMANLI PARASI AKÇA

O çağlarda bütün dünyada madeni para kullanılıyordu. Paraların asli değeri, içindeki altın ve gümüş oranına bağlıydı, yani asıl para altın ve gümüştü.

Osmanlı akçasında sürekli olarak altın ve gümüş oranı düşürülüyor, yani devalüasyon yapılıyordu!

Yeniçeriler ve esnaf “züyuf akça” denilen bu “ayarı bozuk” a