Kur’an’ın iyi toplum- iyi yönetim vizyonu

Yeryüzünde/ülkede barış ve huzur sağlanmışken orada karışıklık çıkarmayın” (A‘râf 7/56, 85).

Yukarıdaki ilk ayette Müslümanlara bir barış ve huzur toplumu inşa etme görevi yüklenmiştir. İkinci ayette dolaylı, üçüncü ayette doğrudan ifadelerle Müslümanlara genel bir prensip verilmiştir; özellikle son ayette işlerinde adaletsizlik ve haksızlığa saparak (isrâf) toplumsal huzuru bozan yönetime karşı bir sivil itaatsizlik çağrısı yapılmıştır.

Yüzlerce benzeri gibi bu ayetleri de birlikte değerlendirdiğimizde Kur’ân-ı Kerîm’in, Müslümanların önüne bir iyi toplum ve iyi yönetim vizyonu koyduğu sonucuna ulaşırız; çünkü insanî ve ahlâkî olan budur. Bu vizyonun hangi yöntemlerle gerçekleşeceği ise kültürel ve zamansal şartlara bağlı olarak bireylerin ve toplumların akıl, bilgi ve deneyimlerine bırakılmıştır.

***

Ne var ki, geleneksel tefsirlerde bu tür ayetler yorumlanırken vahyin zamansal bağlamıyla sınırlı kalınmıştır (Mesela bk. Taberî, 12/624; Mâtürîdî, 8/78; Beyzâvî, 4/147). Ayetlerin içerdiği erdemli ve huzurlu toplumu inşa etmenin şartı olan ‘iyilik ve yapıcılığın (salâh) yanında, kötülük ve yıkıcılığın...