Tüm dünya neden Türkiye’de?

İktidar mücadele alanları zamana bağlı olarak değişikliğe uğradı. Son büyük evresi, Avrupa burjuvazisinin derebeylerine karşı otokratik kralların yanında yer alması ile merkezileşmeye gidilen döneme dayanıyor. Kent devletlerinde tüccar ve esnaflar pazar oluşturma, ürün tamamlama, geniş çaplı üretim yapma ve işçi bulma konusunda sıkıntı çektiklerinde merkezileşmeye ihtiyaç duydular. Bunun için gereken birliği önce derebeylerine karşı otokratik kralları destekleyerek sağladılar, sonra da o kralların politik gücünü belediyeler ve parlamentolar ile sınırladılar.

Bu arada mülkiyetin korunması, sermayenin güvenli şekilde dolaşımı ve tüccarların gücünü aşan okyanus ötesi kolonyal yağmanın düzenlenebilmesi için de güçlü bir devlet organizasyonuna ve düzenli ordulara ihtiyaç duyuldu. Yine mülkiyet ve sermayenin rahat ettirilmesi için gerekli hukuk kuralları Venedik gibi tacir kentlerde bugünküne yakın hallerini aldı. Bu merkezileşmeye dönük en büyük tehditlerden birisi de Papalık idi. 8. Henry şüphesiz Aragonlu Catherine'den boşanıp, Anne Boleyn'le evlenebilmek için İngiltere Kilisesi'ni kurmamıştı sadece. Ne de olsa üç yıl sonra Boleyn'in kafasını kestirecekti.

Veya Protestanlığın sadece Saint Pietro Kilisesi'ni tamamlayabilmek için cennetten arsa satmaya başlayan Papalığın yozlaşmasına karşı bir tepki olarak çıktığını ifade etmek de yanlış olur. Ortada burjuvazinin ihtiyaçlarına dönük tüm kurumları dönüştüren ve zamanın ruhununa uygun bir hareket vardı. Protestan ahlakı ile fakirliğin ayıp olduğu günlere geçiş şarttı.