Beka sorununun zihniyet temelleri

Türkiye’nin bugün boğuştuğu sorunları geçmişle ilişkili bir bağlama yerleştirmezsek, benzer ölümcül süreçleri tekrarlama riskimiz yüksektir. Kendi perspektifimden hızlıca özetlemeye çalışacağım. 

***

Osmanlı askeri yenilgilere bir son vermek ve Fransız İhtilali’nin çözücü etkilerinin önünü almak için Tanzimat dönemini başlattı. Ama bir toplum, tepeden inme şekilde ve şıpınişi değişemeyeceği için bu süreç çözülmeyi azaltma yerine hızlandırdı. 

***

Fatih Sultan Mehmed’te zirvesine ulaşan özgün, çoğulcu ve çok iyi çalışan imparatorluğun idari yönetim yapısı geliştirilememiş, kadük olmuştu. Sultan Abdülhamid, Tanzimat’ın hedeflediği Osmanlıcılığın tutmadığını gördü. Kendisini İttihatçılar devirmiş de olsa, o da İttihatçılar gibi -ve onlardan evvel- sorunun kaynağının “imparatorluğun çoğulcu yapısı” olduğuna kanaat g