Kemal Karpat yalnızca tarihçi değildi

Dün devlet töreniyle son yolculuğuna uğurladığımız Kemal Karpat’ın ilk okuduğum eseri “Türk Edebiyatında Sosyal Konular” isimli çalışmaydı. Galiba 1980’lerin sonunda Cağaloğlu’ndaki kaldırım tezgâhlarından birinde görüp aldığım kitapçık Hoca’nın 1959’da Harvard Üniversitesinde sunduğu bir tebliğin metnini içeriyordu. Türkiye’deki sosyal ve siyasi gelişmeler üzerine bir tebliğ hazırlaması istenen Karpat’ın bunun yerine çağdaş Türk yazarlarının sosyal ve siyasi konuları nasıl ele aldıklarına dair bir sunum yapma talebi önce dirençle karşılaşmıştır. Üniversiteden gelen cevapta “biz olaya dayanan analiz istiyoruz. Muhayyile gücüyle yazılan yazılara ihtiyacımız yok” denilmiştir. Demek ki Harvard gibi bir yerde bile edebiyat sosyolojisi pek ciddiye alınmayan bir çalışma alanıymış o tarihlerde. Buna rağmen Karpat’ın ısrar ederek sunduğu tebliğ büyük ilgi uyandırır. Middle East Journal’da makale olarak çıkar. Ardından Türkçeye çevrilip kitap olarak yayınlanır. İşte benim Karpat’tan ilk okuduğum kitabın hikayesi.