Neden ve nereye kadar devlet?

Devletin, piyasada rekabeti sağlaması ve gelir dağılımına müdahale etmesi, tarihi ihtiyaç olarak doğmuştur.

Devletin piyasaya müdahalesinin temel gerekçesi piyasada oluşan rekabet eksiklikleri ve toplumda talebi artan ''sosyal devlet anlayışı'' ile izah edilmektedir. 

İkinci Dünya Savaşı'nın getirdiği olumsuz koşullar da devlet müdahalesini artırmıştır. Ne var ki 1970'li yıllarda bu müdahale bazı ülkelerde ağır ve hantal bir devletçilik olarak ortaya çıkmıştır.

Ancak, bir ekonomide iktisat politikalarının başarısı ve kaynakların en verimli şekilde kullanılması için, her şeyden önce Devlet-Piyasa arasında optimal bir denge kurulmuş olması gerekir. Baskıcı ve bürokratik devlet, sermayenin başka ülkelere çıkmasına ve paralel olarak yatırımların aksamasına neden olur. 

Aslında piyasaya, kamu harcamalarının artırılması ve devlet müdahalesinin en verimli sonucu, Keynes'ten önce Atatürk döneminde Türkiye'de  ''devletçilik'' uygulaması ile gündeme gelmiştir.

1933'te başlayan devletçilik döneminde Türkiye, 1930 iktisadi buhranını daha kolay atlatmıştır. Ayrıca devletçilik kapsamında birinci ve ikinci sanayi planları yapılmıştır. Kurtuluş savaşından çıkmış bir Türkiye'de özel sektörde yeterli sermaye birikimi olmadığından, bu planlama sayesinde devlet alt yapı yatırımlarını yapmış ve piyasa kuralları içinde işleyen kamu iktisadi teşebbüsleri, düşük gelirli gruplara ve köylü kesimine yönelik üretim yapan piyasa malları üretmiştir. 

Neo-Klasik iktisatçılar ve Keynesgil iktisatçılar piyasa başarısızlığını da devletin piyasaya müdahale etmesinin bir gerekçesi olarak göstermiştir.

1- Piyasa ekonomisi tam rekabet şartlarını yerine getirmekte yetersiz kalıyor. Devletin piyasadaki oligopol yapıları ve kartelleri kaldırıp, rekabetin önünü açması gerekir.