‘Utandım bu âciz şairliğimden’

Sınırlarımızı emniyet altına almak için Suriye’de canını dişine takarak savaşan askerlerimize destek vermek amacıyla bazı sanatçıların Hatay’a davet edilmeleri muhalefet tarafından eleştirilince Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın Bey, 1915 yılında da bir şair, yazar ve sanatçı grubunun Çanakkale’ye davet edildiğini hatırlattı. Bu davetin bütün safhalarını ve sonuçlarını birkaç yıl önce Edebiyatın Çanakkale’yle İmtihanı isimli kitabımda uzun uzun anlattığım için bana da söz düşer diye düşündüm. *** 1915 yılının Haziran ayında, aralarında Tevfik Fikret’in de bulunduğu otuz kadar şair, yazar, ressam ve bestekâr Karargâh-ı Umumî İstihbarat Şubesi Müdürlüğü’nden birer tezkere alırlar. Yazıda, Çanakkale’de savaş alanlarını gezerek duygularını ve düşüncelerini icra ettikleri sanatın diliyle halka ve gelecek nesillere anlatmaları istenmektedir. Bu bir emir değil, sadece bir rica ve tekliftir. Edebî Heyet üyelerinden bazıları, Çanakkale’de Müstahkem Mevkiler Kumandanı Cevad Paşa’yla birlikte. 11 Temmuz 1915 pazar günü, sol kollarında “çift yeşil defne dalından işaretli hâki keten elbiseleriyle” Sirkeci Garı’nda toplanan sanatkârlar, davet edilen birçok tanınmış şair ve yazarı aralarında göremeyince hayal kırıklığına uğrarlar. İbrahim Alaeddin, “Refakatleri haberiyle sevindiğimiz zevattan bir kısmı son günlerde kararlarından vaz geçmişlerdi” diyor ve bazılarının resmî görevleri sebebiyle, bazılarının da seyahat yorgunluğunu ve muhtemel tehlikeleri düşünerek bu tarihî fırsatı kullanmadıklarını söyler. Tevfik Fikret o günlerde bir seyahate dayanamayacak kadar hastadır ve bir ay kadar sonra ölür. Mehmed Âkif ise aşağı yukarı aynı tarihlerde İttihat ve Terakki tarafından görevli olarak önce Berlin’e, daha sonra Necid ve Medine’ye gönderilmiştir.