Gerekli değişikliklerin yerine getirilmesi şartıyla’ diye çevrilebilir ‘mutatis mutandis’ ifadesi. Latincenin dünyasından hızla çıkıp günümüze tuttuğumuzda olup bitenlerin üstüne projeksiyon gibi yayılır bu söz.
‘Gerekli değişiklikler yapılırsa eğer’ yolunda gitmeyecek ne olabilir ki şu hayatta? İnsan kendisine çeki düzen verebilir, eleştirel aklı rehber edinip yanlışlardan döndüğünde umuttan, iyilik ve güzellikten söz edilebilir. Dahası insandan topluma halka halka yayıldığında hele ortak şuurun sözleşmesi neden sayılmasın? Sinema makinasından dar bir hevenkle yayılıp perdede renge, şekle, harekete ve sese bürünen film ışığı gibi neden herkesin görebileceği netliğe kavuşmasın?
Kavramsal düşünmeyi terk edip de mesela her gün elindeki elma kabuğunu evire çevire döndürüp sağlıklı yaşamdan dem vuranlara ilk günahtan söz açmanın ve elmadan maksadın kabuk olmadığını söylemenin bir anlamı olmaz elbette. Altın bir tepsiye narin ellerin dizdiği iri ve kokulu gülleri anmak varken destursuz bağa girmek de nicedir en itibarlı kıdem buralarda. Sözde kalmak ve sözle doğruya çağırmak hala en hesapsız sorumluluk şuur sahipleri için. ‘Gerekli değişiklikler yapılması şartıyla’...