Bugün dünyanın en fazla izlenen ve sevilen spor dalı futboldur.
Modern futbol, kapitalizmin çocuğu olarak doğdu.
Günümüzde futbol eğlenmek için düzenlenen bir oyun olmaktan çıktı,
kapitalist bir etkinliğe dönüştü. Medya ile futbol arasındaki yakın
ilişki de aynı biçimdedir.
Kapitalizm dünyada egemenliğini kurarken kültüre, sanata, spora da
el attı. Emperyalizm, çürüyen kapitalizmdir. Endüstriyel futbol da
çürüyen kapitalizmin bir ürünüdür.
Kapitalizmde paranın kirletmediği bir futbol mümkün değildir. Fatih
Terim, Arda, Emre, Muslera’nın adının geçtiği Seçil Erzan olayı
ortadadır.
Futbol, büyük bir piyasaya dönüşmüştür. Kulüpler şirketleşmiş ve
borsada faaliyet göstermeye başlamıştır. Artık siyasetten,
mafyadan, kirli ilişkilerden, şikeden bağımsız bir futbol düşünmek
mümkün değildir.
Futbol piyasası deyince şimdi akla sponsorluk anlaşmaları
gelmektedir.
Sponsorluk (Türkçesi destekleyici) kendini tanıtmak ya da
desteklemek amacıyla, bir sanat, kültür, spor vb. etkinliğinin
giderlerinin tümünü ya da bir bölümünü bir tür bağış olarak
karşılayan kimse ya da kuruluş. Futbolda sponsorluk bugün
milyarların döndüğü bir sektör olmuştur. Coca Cola, Gilette, Nike,
Adidas gibi markalar çok büyük paralarla sponsorluk anlaşmaları
imzaladılar.
Sponsorluk anlaşmaları futbol kulüplerinin gelirlerinin önemli bir
parçasını oluşturuyor. 2015/16 sezonunda sponsorluktan Galatasaray
100, Fenerbahçe 39, Beşiktaş 35 ve Trabzonspor 8 milyon lira gelir
elde etti. “Bir futbol yıldızı ayakkabılarını bağlama işini
uzatıyorsa, bu onun ellerinin beceriksizliğinden değildir; olsa
olsa cebiyle alakalı bir kurnazlık vardır işin içinde; büyük bir
olasılıkla Adidas’ın, Nike’ın ya da Reebok’ın reklâmını
yapıyordur.” (Eduardo Galeano, Gölgede ve Güneşte Futbol, Can
Yayınları)
Ankaragücü Başkanı Faruk Koca’nın hakem Halil Umut Meler’e
saldırısı dünya basınında: ‘Türkiye’de çılgınlık’, ‘Türk futbolunun
en karanlık gecesi’ diye verildi. Saldırı dünya basınında geniş
yankı buldu.
Bu yorumlardan birisinde, “Türk futbolunun en karanlık gecesi”
denirken, bir diğerinde ise Ankaragücü’ne atıfla, “Korkunç. Kulüp
ligden atılmalı” görüşü yer aldı.
İngiliz Daily Mail gazetesinin internet sitesinde saldırıdan “utanç
verici sahneler” olarak söz edildi.
Goal internet sitesi de “Türkiye’nin futbol tarihinde utanç verici
bir gün yaşanıyor” diye yazdı.
İtalyan spor gazetesi La Gazetta Dello Sport da “Türkiye’de
çılgınlık” başlığını attı.
Endüstriyel futbolun geldiği nokta burasıdır.
“Futbol bir savaştır” der, Britanyalı yazar Simon Kuper. 1994
yılında İngiltere’de yayımlandığı “Futbol Asla Sadece Futbol
Değildir” kitabında. (1996 yılında Türkçe’ye çevrildi. İthaki
Yayınları.)
Kuper, birçok ülkeden çok sayıda teknik direktör ve futbolcuyla
görüştü. Görüşmelerini öykülere dönüştürüp “Futbol Asla Sadece
Futbol Değildir” (Football Against the Enemy) kitabını yazdı. Kitap
İngiltere’de yılın en iyi spor kitabı ödülünü kazandı. Simon Kuper
kitabında futbolun siyaset, sermaye çevreleri ve çeşitli
kültürlerle ilişkisini araştırıyor
Türkiye’de profesyonel futbol ligi olarak ilk kez 1959 yılında, şu
andaki adı Süper Lig olan Millî Lig olarak kuruldu.
Şu anda Süper Lig’de oynayan bazı takımların adlarına bakar
mısınız?
ATAKAŞ Hatayspor,
BITEXENAntalyaspor,
MONDİHOME Kayserispor,
RAMS Başakşehir,
SİLTAŞ YAPI Pendikspor,
TÜMOSAN Konyapor,
VAVACARS Fatih Karagümrük…
Liste uzayıp gidiyor…
Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor dışında neredeyse
tüm takımların adlarının başına bir sermaye şirketinin yaftası
eklenmiş. Artık yalnızca futbolcular değil takım isimleri de
belirli bir ücret karşılığında satılıyor!
Anasponsor Sponsorluk ve İletişim Danışmanlığı olarak hazırlanan
“Süper Lig Sponsorluk İnfografiği” çalışmaları yayımlandı.
Kulüplerin resmi internet siteleri, sosyal medya hesapları, basın
toplantıları ve kulüp sponsorluk sorumluları, bu infografik içinde
yer alıyor. Veriler 15 Eylül 2021 tarihinden öncesini kapsıyor.
Kulüp adı, stadyum adı, formaların göğüs, sırt, kol, şort ve
çoraplara bile sermaye şirketleri gözlerini dikmiş.
İnfografikte; toplam sponsorluk sayısı, sponsor olan farklı kurum
sayısı, takımların sponsorluk sayılarının karşılaştırılması,
sponsor olan markaların sektörleri, anonim şirkete dönüşen kulüp
sayısı, isim sponsoru olan takımlar, stadyum isim sponsoru olan
takımlar ve takımların mevcut sponsorları hakkında ayrıntılı
bilgiler yer alıyor.
Süper Lig’in 64. sezonunda (2021) Ligde mücadele eden takımlar,
toplamda 580 adet 366 farklı marka ile sponsorluk anlaşması
gerçekleştirmiş.
Geçtiğimiz yıla göre toplam sponsorluk sayısı yüzde 23, sponsor
olan marka sayısı yüzde 18 oranında artmış.
2021-2022 sezonunda ise Süper Lig’in isim sponsoru bulunmuyor.
Süper Lig’de bulunan 20 takımın 11’i anonim şirkete dönüşmüş. Bu
takımlar şunlar:
Adana Demirspor, Altay, Beşiktaş, Çaykur Rizespor, Fenerbahçe,
Galatasaray, Gaziantep FK, Göztepe, Kasımpaşa, Başakşehir ve
Trabzonspor.