AK Parti ile MHP arasında başkanlık sistemini öngören anayasa
değişikliğiyle ilgili müzakereler sürüyor.
MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin yaptığı açıklamaya göre metinde
‘başkan’ değil, ‘cumhurbaşkanı’ ifadesi geçiyor. Anlıyoruz ki,
sistemin adı ‘cumhurbaşkanlığı sistemi’, ancak özü ‘başkanlık
sistemi’ olacak.
Yansıyan bir başka bilgi; başkanlık sistemini düzenleyen yeni bir
anayasa değil, mevcut anayasanın ‘yürütme’ ile ilgili maddelerinin
ve bu değişikliğin zorunlu kıldığı ilintili maddelerin değişmesi
söz konusu.
LİDER DEĞİŞİMİ
Dar çerçeveli olacağı anlaşılan anayasa değişikliğinin sistemi
belirleyecek yönü, başbakanlığın kaldırılması, bakanlar kurulunu
seçilmiş cumhurbaşkanının Meclis dışından kurması olacak.
Böyle bir değişikliğin ilk etkisi liderlik konusunda olacaktır.
Anayasa değişikliği gerçekleşirse, yeni sistemde cumhurbaşkanı
(başkan) 5 yıllığına seçilecek ve bir kişi en fazla iki kez
seçilebilecektir. Bir kişinin arka arkaya iki kez seçileceği
varsayılırsa, en fazla 10 yıl sonra, çoğunluk partisi lider
değiştirecek demektir. İkinci seçimi kaybetmesi halinde bu kez 5
yıl sonra lider değişikliği yaşanacaktır. Başkanlık seçimini ikinci
seçimde bile olsa kaybetmiş bir liderin partisinin başında
kalabilmesi düşünülemez. İki dönemlik seçim başarısı veya bir
dönemlik seçim başarısızlığı, lider değişikliğine yol
açacaktır.
Tabii bu durum, ilk seçimde kaybedecek olan parti liderleri için de
geçerlidir. Yeni sistemde iktidar olma iddiası için cumhurbaşkanı
adaylığı muhalefet partileri için zorunlu olacaktır. “Ben başkan
adayı olmayayım, kazanamam, başkasını göstereyim” diyen bir
muhalefet partisi liderinin, özellikle de iktidar alternatifi
konumu olan anamuhalefet partisi liderinin, iddiası da yok
demektir. Aday olmazsa veya aday olup da seçimi kaybederse,
muhalefet liderlerinin de genel başkanlık koltuğunu boşaltmaları
gerekecektir.
Cumhurbaşkanı seçimiyle genel seçimlerin aynı gün yapılması
halinde, seçimi kaybeden genel başkan, milletvekili de
olamayacaktır. Başkanlık seçimini kaybetmiş ve milletvekili de
olmayan bir liderin genel başkanlıkta ısrarcı olması beklenemez.
Genel başkan değişikliği zorunlu olur.
Genel seçimin, cumhurbaşkanı seçiminden başka tarihte yapılması
halinde, başkanlık seçimini kaybetmiş liderin milletvekili
seçilmesi mümkün olabilir ama milletvekili olsa da başkanlık
yenilgisi, genel başkanlıkta oturmaya devam etmesini ciddi şekilde
zorlar.