Mevduat faizindeki artış giderek belirgin bir hal alıyor. Faizlerin düzeyine ilişkin veriler haftalık ya da aylık açıklanıyor. Haftalık ortalamayı gösteren veriler, tüm bankacılık sisteminin ortalamasına ilişkin. Aylık ortalamayı gösteren verilerde ise bankaların hangi para cinsinde hangi vadeye fiilen en yüksek faizi verdiklerini görebiliyoruz. Verilerin kaynağı Merkez Bankası ve bu veriler bize neler mi söylüyor; aktarmaya çalışalım.
Kamu bankaları faiz artırıyor
Kamu bankalarının fiilen uyguladığı en yüksek faiz mart ayında şubata göre TL hesaplarda tüm vadelerde artış gösterdi. Yani kamunun faiz oranları sarıya döndü. Şubatta ise tam tersi söz konusuydu ve kamu bankaları mevduat faizini tüm vadelerde aşağı çekmişti.
Kamu bankaları dolar cinsi hesaplarda vadelere göre hem artış yaptılar, hem düşüş var, değişmeyen oranlar da söz konusu. Euro cinsi hesaplarda ise yalnızca üç aya kadar vadeli olanın faizi sabit kaldı, diğer tüm vadelerde faiz artışına gidildi. Merkez Bankası mevduata fiilen uygulanan en yüksek faize ilişkin verileri “kamu bankaları” ve “kamu bankalarının da içinde olduğu tüm bankacılık sistemi” bazında açıklıyor. Dolayısıyla tüm bankaların uyguladığı faizle kamu bankalarının faizi eşit olduğunda bu durumun kamu bankalarından mı kaynaklandığını, yoksa aynı oranı hem bir ya da birkaç kamu bankası, hem diğer bankalardan biri ya da birkaçının mı uyguladığını bilemiyoruz. O yüzden Merkez Bankası’ndan bu veri setine “kamu bankaları dışında kalan bankalar” (örneğin diğer bankalar ya da başka ne ad verilirse) şeklinde bir ek yapmasını bekliyoruz.
Bu açıklamayı yaptıktan sonra bir detayın altını çizelim. Dolar ve euro cinsi hesaplarda bazı vadelerde kamu bankaları ile tüm bankacılık sisteminin uyguladığı faiz eşit seyrediyor. Bir kez daha vurgulayalım, bu oranlar, fiilen uygulanan en yüksek oranlar. İki bankanın aynı oranda buluşması bile zor. Dolayısıyla dolarda üç ve altı aya ve bir yıla kadar vadeli mevduata; euroda altı aya ve bir yıla kadar ve bir yıldan uzun vadeli mevduata aynı faizin veriliyor olması çok muhtemeldir ki bir kamu bankasının faizinden kaynaklanıyor.
Hem zaten dolarda üç ve altı aya ve bir yıla kadar vadeli mevduatta şubat ayında da kamu bankaları ile tüm bankaların uyguladığı faiz eşitti. Çok açık ki, bu vadelerde tavan faiz uygulayan büyük olasılıkla bir kamu bankası ya da kamu bankaları.