Düşünmek

İSMET Paşa, Lozan'da Bayırbucak Türkmenlerini satmış, bunu yazan da sensin, Lozan'da İsmet Paşa'nın başarılı olduğunu söyleyen de sensin!

Birkaç okuyucudan bu şekilde mesaj aldım. Belki çok önemli değil fakat toplumumuzda yaygın ve ciddi bir düşünme problemini yansıttığı için, bugün köşemi bu soruna ayırıyorum.

Nedir bu sorun: Yeterli bilgilere dayanmayan önyargılarla düşünmek, hele de ak ve kara şablonlarıyla düşünmek.
Bayırbucak Türkmenleri hakkındaki dünkü yazımı yorumlayan bazı okurlarımda da benzer ak-kara şablonunu gördüm. AKP iktidarının bir “Türkmen duyarlığı” olamazmış, ben niye varmış gibi yazıyormuşum?

MODERNLEŞME SÜRECİ

Bizi analitik düşünebilmekten uzak tutan, dolayısıyla bilimin niteliğini kavramamızı da engelleyen en büyük zihniyet sorunumuz budur: Önyargılı ve toptancı genellemelerle düşünmek ve bunu bilgi sanmak!
Yaygın önyargı konularımızdan biri Tanzimat dönemidir. Bu konuda keskin nutuk atanların bilgisi nedir?!
Tanzimat’tan önce Osmanlı devleti nasıl bir gerileme sürecindeydi; eğitim, üretim, kurumlar ne hale gelmişti? Bunu araştırmadan, hele de Avrupa’daki gelişmelerle mukayese etmeden Tanzimat doğru tahlil edilebilir mi?
Öbür yanda, Tanzimat’la başlayan hukuki ve kurumsal modernleşmenin Türkiye’ye kazandırdıkları hakkında bilgi sahibi olmadan, Cumhuriyet’in sıfırdan yola çıktığını söylemek de aynı şekilde yanlış bir önyargıdır. Cumhuriyet’in bütün asli kurumlarının temelinde bir Osmanlı fermanı vardır: Modern ordu, modern eğitim, modern yasaları uygulayan Yargıtay, Danıştay, Sayıştay...