Geçmişi hatırlarken yarını daha iyi görebiliriz

Çok partili demokrasi denemesinin ilk ürünü olan "Serbest Fırka"nın öyküsünü hatırlar mısınız? Dünyanın gördüğü en büyük ekonomik kriz olan "1929 Bunalımı"nın sonuçları bize de yansıyınca ekonomi durgunluğa gömülmüş ve işsizlik yaygın hale gelmişti. Cumhuriyet'in ilk ciddi çok partili demokrasi denemesinin ürünü olan ve Atatürk'ün talimatı ile kurulan Serbest Fırka'ya bu ortamda halk büyük ilgi gösterdi. Ertesi ay yapılan yerel seçimlerde Serbest Fırka başarılı sonuçlar alınca, işin yönü değişiverdi. 

Tek parti ve devletçilik 
Atatürk, Serbest Fırka'nın lideri Fethi Okyar'ı "Siz hemen birkaç ay içinde iktidara geçmek için uğraşıyorsunuz. Hiç beklemeğe tahammül göstermiyorsunuz" diye azarlayınca, 1930'un ortasında (Ağustos) açılan Parti, aynı yılın sonu gelmeden (Kasım), kendisini kapattı. 
Bir anlamda "Tek Partili" totaliter ve katı devletçi sistemin tırmanışı böylece başladı. Aynı yıl "Türk Parasını Koruma Kanunu" ile "Özal Reformları"na kadar süren katı kambiyo rejimi devreye girdi ve aynı yıl Merkez Bankası kuruldu. Türkiye ekonomide devletçiliği ve korumacılığı benimserken, dış ticarette takas ve kliring sistemine geçildi. Totaliter sistemlerin ve tek adamların (Hitler, Mussolini, Stalin, v.b) dünyasında, Türkiye'nin durumu bunlara uyumluydu.