İhvan için 90 yılın muhasebesi

Müslüman Kardeşler Teşkilatının (İhvan) kuruluşunun üzerinden tam 90 yıl geçmiş. 1928’in Mart ayında Mısır’ın İsmailiye şehrinde altı arkadaşıyla bir araya gelen Hasan el-Benna isminde yirmibeş yaşlarındaki bir genç öğretmen ümmetin mevcut durumunun kendilerine yüklediği bir görevi bir yerden başlayıp üstlenmek gerektiğinden hareketle yola çıktı. Ümmetin o günkü şartları genel olarak Osmanlı’da hilafetin kaldırılmış olduğu ve dünya çapında Müslümanların siyasi bir temsilden ve iradeden tamamen yoksun bırakılmış olduğu, eski hilafet topraklarının tamamen işgal altında olduğu, Mısır özelinde ise İngiliz sömürgesinin bütün kesafetiyle devam ettiği bir manzara arz ediyordu.

Müslümanlar yeni dünyanın şartlarına cevap verebilecek, İslam’ı o günkü şartlarda temsil ve ifade edebilecek hiçbir organ, hiçbir kurum, hiçbir girişim yok. Bu durum bütün Müslümanlara bir farz yüklüyordu aslında. Birilerinin bu işte öncü olup bu farzı yerine getirmesi gerekiyordu.

Genç bir öğretmen olan Hasan el Benna bütün saf niyetiyle Müslümanların bir ve beraber olmaları, Allah’ın kendilerine Kur’an-ı Kerim’de yüklemiş olduğu görevi yerine getirmek için güçlerini ve iradelerini birleştirmeleri gereğinden hareket ederek başta çok mütevazi görünen, zamanla dünya çapında bir örgüte dönüşen hareketin temelini attı.

Hareketin anladıkları kadarıyla tamamen Kur’an’a dayanması ve herhangi bir extra düşünce, sembol, eğilim ve dar mezhep anlayışına dayanmaması gerektiğini düşündüler. Bütün Müslümanlarda en temel ortak nokta olarak Kur’an ve Sünnet’e dayanmak ve başka bir vasıf almamak üzere kendilerini en sade haliyle Allah’ın bütün Müslümanlara olmalarını emrettiği üzere “Müslüman Kardeşler” olarak isimlendirdiler. Böylece bu özel harekete mensup olsun olmasın dünyadaki bütün Müslümanları kendilerine kardeş, kendilerini de bütün Müslümanlara kardeş kılan bir zemin yakaladılar.

Kardeş olma vasfı Müslümanlar için ayrı bir fikri angajman talep eden bir şey değil. Dünyanın neresinde olursa olsun Müslümanın geçmiş Müslüman nesillerle veya dünyanın her yanındaki Müslümanlarla kardeş olma vasfı, üzerinde tartışma kabul eden bir şey değil.

Hareket kurulduğu andan itibaren Müslümanların fikir ve siyasi tarihinde ihtilaf konusu olan hiçbir konuya ya hiç girmemek veya ifrat veya tefrite sapmamak, bunun yerine en temel birleştirici söylem olarak Kur’an ve Sünnetin müdafaası üzerinde odaklamak suretiyle bütün İslam dünyasında zaten var olan bir talebe çok etkili bir biçimde cevap vermiş oldular. Bu da onların hızla bütün İslam dünyasında yayılmasını sağladı. İhvan bugün İslam dünyasının hemen her yerinde örgütlü yapısıyla birlikte toplumun siyasi, kültürel ve toplumsal derinliğinde nüfuzlu bir mevcudiyete kavuşmuş durumda.