Mucize gibi

Çoğunuza "çocuksu" geleceğini tahmin ediyorum ama yine de kimi zaman şu soruya cevap ararken kendimi yakaladığımı itiraf etmek istiyorum:
Erken dönemlerinde Mağrip'ten Maşrık'a kadar hızla yayılan İslam dini ne oldu nasıl oldu da, üzerinden asırlar geçtiği hâlde tüm dünyaya hâkim olamadı?
Başka bir ifadeyle, Müslümanlar neden asırlar boyunca neredeyse yerinde saydı?
Hem de ilk dönemlerde iptidai olan iletişim- ulaşım günümüzde nanoteknolojinin imkânlarından istifade edecek kadar ilerlediği hâlde.
Bilinen cevapları az çok ben de biliyorum. Lakin hiçbiri tastamam mutmain olmama yetmedi.
Tam aksine, "Nerede yanlış yaptık, nerede yanlış yapıldı da o yanlışların 'laneti' yakamızı bırakmadı?" misali daha da çocuksu sorulara düçar oldum!

*** Yanlışlar bir değil bin...