MORİS ŞİNASİ

Manisa’ya yolu düşenler, orada, eski bir binanın önündeki mütevazı tabelayı görmüşlerdir:

“Moris Şinasi Uluslararası Çocuk Hastanesi.”

Hastanenin ibret verici öyküsü adeta film konusudur.

Musa Eskenazi, 1855 yılında Manisa’da çok fakir bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Küçüklüğünde ağır bir difteri hastalığı geçirdi. Ailenin doktor ve ilaç parası yoktu. Manisa’da Vakıf hastanesinde ücretsiz tedavi edildi, Şinasi adlı bir doktor küçüğü hayata döndürdü. Musa çocukluğunda bir ara mezarlık bekçiliği yaptı. Okuma yazma bilmediği için işten atıldı. Tütün işçiliği yaptı. 1870 yılında 15 yaşında iken kardeşi Salamon ile birlikte gizlice sığır taşıyan bir gemiye binip İskenderiye’ye gitti, limanda gemilere yükleme boşaltma işlerinde çalıştı. Garafollo adında, tütün ticareti yapan zengin bir Yunanlı, Musa’yı sevdi, onun hamiliğini üstlendi. Musa otuz yaşına kadar orada kaldı, tütün ticaretini öğrendi. Otuz yaşına gelince Garafollo’nun kendisine verdiği ödünç parayla, Amerika’ya göç etti.

Orada Yahudilere yönelik tepkiden dolayı adını Morris olarak değiştirdi. Hayatını kurtaran doktorun adını da soyadı olarak aldı. Nüfusa kaydını Morris Schinasi olarak yaptırdı.1893 yılında patentini aldığı sigara sarma makinesiyle Chicago fuarına katıldı. İcadı olan makine büyük ilgi gördü. Morris bu icadıyla para kazanınca kardeşi Salamon’u yanına getirtti. Şinasi kardeşler 1893 yılında, Broadway’de küçük bir sigara fabrikası kurdular, işçilerini de Manisa’dan getirttiler. Şirketin adı “Schinasi Brothers Company” idi. İki kardeş Osmanlı Devleti’nden tütün ithal edip, hazır sigara üretmeye başladı. Markaları tuttu. Kısa sürede milyonlarca dolar kazandılar. Sonra fabrikayı satıp işlerden ellerini çektiler, hayır işlerine yöneldiler.