Bâbıâli’de İttihatçı-Halaskârân çekişmesi

GÜNÜN TARİHİ: 23 Ocak 1913

Sadrâzam Kâmil Paşa (1833-Kasım 1913) hükümetinin pasifliğine daha fazla dayanamayan İttihat-Terakki Cemiyeti merkezi, bir hükümet darbesi plânladı.

Cemiyet merkezinde gizlice toplanan İttihatçıların ileri gelenleri, bu işe Enver Paşa’yı uygun gördü. Hazırlıklar da ona yapıldı.

23 Ocak 1913 günü beyaz bir ata binen Enver Paşa ve beraberindekiler, cemiyetin Nuruosmaniye’deki merkezinden Babıali’ye doğru harekete geçti.

Bu tarihî hadisenin arkasındaki asıl çekişmenin sebebi, ordunun siyasete bulaşması ve bu zehirle serseme dönmesiydi. Askerî cenâh, İttihatçı ile Halaskârân Zâbitân grupları arasında bölünmüş durumdaydı. Biri diğerinin yardımına gitmiyor, dahası bir diğerinin yıpranmasını, hatta düşmana karşı mağlûp düşmesini istiyordu.

Görünürde ise, başarısız ve sürekli toplantı halinde olan bir kabine vardı. Nitekim, baskın planı da bu noktada temerküz etti.

* * *

Genel durum: 1911'deki Osmanlı-İtalyan Savaşı neticesi, Ege Denizi’ndeki adalar kaybedilmişti. Bir sene sonra patlak veren I. Balkan Savaşı da mağlûbiyetle neticelenerek, Edirne şehri Bulgarların eline geçti. Bir avuç Bulgar askeri, hiçbir çatışma yaşanmaksızın koca Osmanlı ordusunu tâ Çatalca önlerine kadar geriletti.

Bu fecî mağlûbiyet ve gerilemenin en mühim sebeplerinden biri "siyasetin orduya bulaştırılması", diğeri ise ordunun modernize edilememesidir.

İttihatçı komitacılar, bu durum karşısında dehşetli bir propaganda ile yaşanan fecâatin bütün vebâlini kendilerinden olmayan Kâmil Paşa ve kabinesine yüklemeye çalıştılar: "Kâmil Paşa hükümeti, Edirne'yi sattığı gibi, Adaları da düşmana peşkeş etti" demeye getirdiler.