Tek ülkede demokrasi çok ülkede otokrasi

Tek ülkede sosyalizm tartışmaları vardı bir ara Marksistler arasında. Lenin sonrasında enternasyonalist devrimcilik yerine Sovyet (Rus) devletinin milli çıkarlarını gözeten bir dış politika izlenmesini öngören Stalin’in görüşüydü tek ülkede sosyalizm.

Aslında bu yolla dünyadaki tüm sosyalist hareketlerin Rus kontrolü altına alınması hedefleniyordu. Devrimci yapılar kendi ülkelerindeki durum ne olursa olsun öncelikle Rusya’daki rejime destek olma yükümlülüğü altına sokuluyordu.

Tek ülkede sosyalizm yaklaşımı başta Troçkistler olmak üzere çeşitli gruplar tarafından Marksist teoriye aykırı diye hep eleştirildi. Yalnızca Marksist teoriye değil eşyanın tabiatına da aykırı olan söz konusu doktrin tek ülkede kapitalizm olsun demek kadar saçmaydı ve Rus devletinin gerçek ideolojisinin sosyalizm olmadığının da kanıtıydı.

Bu tartışmalarla geçen 70 yılın ardından Sovyetlerin dağılmasıyla “tek ülkede sosyalizm” görüşü de iflas etti.

Bahse konu tartışmayla doğrudan alakası yok ama “tek ülkede demokrasi”den veya “tek ülkede otokrasi”den de söz edemeyiz. Zira şu veya bu yönetim tarzına yalnızca belirli yerlerde ilgi...