Polybios’tan Altılı Masa’ya

CUMARTESİ YAZILARI

Roma ordusunun Yunanistan’ı işgalinin ardından bir tür siyasi esir olarak İtalya’ya götürülen Polybios adlı genç bir devlet adamı yaklaşık yirmi yıl kaldığı, dilini ve kültürünü iyice öğrendiği bu ülkeden dönüşünde bir kitap yazar. Roma İmparatorluğunun siyasi, ekonomik ve askeri bir güç olarak Akdeniz dünyasının tamamına hükmeder hale geldiği devrin ayrıntılı bir tarihidir bu kitap. Roma’nın “bunu nasıl bir yönetim modeli sayesinde başardığını” açıklamaktır niyeti Polybios’un. Ancak bundan önce Yunan dünyasında tanık olduğu siyasi rejim döngüsünü açıklar:

Bu döngünün ilk evresinde bir kişi kendi liderlik özellikleri dolayısıyla toplumun başına geçer, böylece monarşi oluşur. Ama hükümdarlık hanedana dönüşüp babadan oğula geçmeye başlayınca hiçbir meziyeti olmayan kişiler de ülkeyi yönetmeye başlar. Üstelik ilk hükümdar halktan biri gibiyken sonrakiler ahaliye tepeden baktıkları saraylara yerleşirler. Halkın bu duruma tepki göstermesi karşısında yönetim de zorbalıkla iktidarını sürdürmeye çalışır. Monarşi tiranlığa dönüşmüştür.

İkinci evrede ise halkın...