Osmanlı’daki Arap isyanları - 2

Birinci Dünya Savaşı tarihinde, Osmanlı'yı belki de en çok sarsan, Arapların bir kısmının Osmanlı'ya karşı İngilizlerin teşvikiyle ayaklanması olmuştu.
Arapların ayaklanışını, Osmanlı'nın altındaki halının geri döndürülemez biçimde çekildiğinin delili sayanlar oldu.
Ne var ki, Mekke Emiri Şerif Hüseyin ve oğulları, 'Arabistanlı Lawrence' danışmanlığında ayaklanmadan önce İttihatçılar, merkeze uzak vatandaşların aidiyet bağını daha da zayıflatan uygulamalara girişmişti bile.
İttihatçıların iktidarında, iki tehlikeli soru güç kazanarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun üzerine bina edildiği sacayağının iki hayati unsurunu, ümmet şuuru ve makam-ı hilafete biatı yerle bir etmiştir. Jön Türklerden, Sultan Abdülhamit'i deviren İttihatçılara kadar devam eden milliyetçilik damarı, Halife ve İmparatorluğa bağlı olan Araplarda bile neden milliyetçilik yapmadıkları sorusunun karşılık bulmasına güç kazandırmıştır. Ayrıca Osmanlı Halifesi'nin, Sultan Abdülhamit'in İttihatçılar tarafından zorla haledilmesi, Hilafet makamının heybetine ve kuşatıcı gücüne zarar vermiştir.
"Yönetimdekiler Hilafet'e saygı duymazken, biz neden bağlılık duyalım?" sorusu zemin bulmuştur.