Almanya’nın 1915’teki rolü

Almanya Dışişleri Bakanlığı arşivlerine girip, binlerce belgeyi tarayan ve araştırmasını 2011'de "Alman-Türk Silah Arkadaşlığı ve Ermeniler" başlığı altında İletişim'den kitap olarak yayımlayan tarihçi Serdar Dinçer önemli noktalara değiniyor.
Dinçer'e göre, Alman kurmay subayların, pek çok yerde Osmanlı askeri birliklerini organize ettiği bir gerçek. 1914'te Osmanlı devletine giden, 800 subay ve 20-25 bin askerden oluşan bir Alman askeri misyonu olduğunu dile getiren Dinçer, bu misyonlardan ikisinin fiillerini belgesiyle gösteriyor.
Örneğin Yarbay Eberhard Graf Wolfskeel von Reihenberg'in, Kahramanmaraş'ın Zeytun bölgesinde Ermeni çetelerinin de olduğu bölgeleri topa tutması bunlardan biri. Demiryoluyla asker sevkıyatından sorumlu olan Karl Anton Johann Eduard Boettrich'ın ise demiryolu inşaatında zorla çalıştırılan Ermenilerin tehcir edilmesi emrini imzalaması da bir diğeri.
Bu noktada ekonomik menfaatlerin de etkili olduğu söyleniyor. Örneğin o zamanlar Osmanlı topraklarında Ermenilere yönelik tutumu organize eden politikacı ve askerlerin arkasında Deutsche Bank, Krupp, Erhardt ya da Bağdat Hattı'nda çalışan bazı Alman önde gelenleri var. Bazı Alman şirketlerinin, daha sonra Varlık Vergisi benzeri dönemlere örnek olurcasına, Ermeni ve Rumları zorla çalıştırdığı da belirtiliyor.
Ayrıca Tessa Hoffman ve Wolfgang Gust gibi tarihçilerin yanı sıra Vahakn Dadrian da, 1915 olaylarındaki Alman etkisinin 'icra' noktasında olduğunda hemfikir. Örneğin Dadrian'a göre, Ağustos 1915'te Musa Dağ'a saklanan Ermeni çetelerini kuşatan Osmanlı birliklerine bir Alman subay komuta etmiş.