Uğursuzluk hadisi şerifi üzerinden mini bir hadis dersi
Buhari’yi ya da bir başka hadis kitabını elimize alarak gördüğümüz bir hadisle amel etmeye kalkarsak hata ihtimalimiz çok yüksek olur...
Sorulduğu için burada, ‘Uğursuzluk/şu’m ancak kadında, atta ve evdedir’ anlamındaki hadisi şerifi ele alacağız. Hadisi şerif en yüksek düzeyde sahihtir (Buhari, Müslim). Ancak hadis fıkhı, hadis şerhi ve hadis tekniği açılarından ele alındığında sadece buraya aldığımız kısmının sözel/zahir anlamıyla yorumlanamayacağı gerçeği ortaya çıkar. Bunu çok dakik şarihlerden öğreniyoruz. Burada hadis anlama metotlarından ikisine özellikle işaret edeceğiz.
Birincisi: Hadisler söylendikleri/varid oldukları bağlam itibariyle farklı bir manada kullanılmış olabilirler. O halde esas olan Kitap Sünnet bütünlüğünden anlaşılan genel kurallardır. Bir hadis bu genel kurallara aykırı ise onunla değil, o genel kurallarla hareket edilir. Ebu Hanife’nin kıyası/genel kuralları haber-i vahide tercih etmesinin anlamı budur.
İkincisi: Yahya bin Main ve benzerlerinin sözü olarak, daha önce de zikrettiğimiz şu gerçektir: Bir hadisin doğru anlaşılması için onun ‘otuz vechinin’ bilinmesi gerekir. Yani onun her rivayeti, muhtemel bütün manaları, farklı kelimeler içeren diğer bütün rivayetleri, söylenme ortamı/vürud sebebi ve varsa ilgili ayetler bilinmeden bir hadis doğru anlaşılamaz.
