İktisat politikaları sil baştan değişmeli

10 yıl önce, cari açık sürdürülemez diyorduk… Bu sene de cari açık 35-36 milyar dolar olacak… Nasıl oldu da bu kadar sürdürüldü ?

Aslında sürdürülmedi… Bu nedenle dış borç stoku 400 milyar doları geçti… Döviz poziyon açığı da 400 milyar dolara yaklaştı. Dış kaynak ihtiyacı arttı.. Yabancı yatırım sermayesi yavaşladığı için büyüme düştü. İşsizlik arttı. Fiyat istikrarsızlığı da sürüyor. Yani ekonomik istikarı sağlayamadık. İşte bunun için cari açık hiçbir ekonomide sürdürülemez. ABD sürdürüyor. Zira Çin rezervlerinde, dünya rezervlerinde olan ve kendi bastığı dolarları düşük faizle alarak, cari açığını  kapatıyor. 

Öte yandan cari açık hem kırılgan ve istikrarsız bir ekonomik yapının göstergesidir, hem de bizzat cari açığın kendisi  kırılganlık ve belirsizlik yaratır.

Bunun için cari açığa daha geniş bir perspektiften, ekonomik istikrar sorunu olarak bakmak zorundayız.

1. Cari açığı çözmek ve istikrar sağlamak için önce kısa vadeli politikaları kaldırıp, yerine ekonomideki tüketim -tasarruf gibi yapısal dengeleri, reel sektör- finans sektörü gibi sektörel dengeleri, üretim faktörleri arasında dengeyi (faktör dengesi ), kurmayı, İstihdam ve gelir dağılımı gibi yapısal sorunları çözmeyi hedefleyen yeni politikalar üretmeliyiz. Bu politikaların koordineli uygulanması ve etkin olması için de dinamik bir planlama  yapılmalıdır.

2. Cari açık, iç tasarruf-yatırım açığına eşittir. İç tasarufları artırmak için önce tasarrufları teşvik etmek gerekir. Bunun için de en iyi yol tasarruflara reel faiz vermektir.

Kamu tasarrufları siyasi iktidarın tercihlerine, yani kararlara bağlıdır. Vergiler gibi cebri tasarrufları artırınca, bu defa özel sektör tasarrufları düşer. Önemli olan kamuda yeni ve ilave  kaynak yaratmak yoluyla tasarrufları artırmaktır.

Bu nasıl olur? Atıl duran arsa ve arazilere vergi koymak, şehir rantlarını vergilemek, vergi adaletinin sağlamak yoluyla olur.