Brezilya enflasyonu nasıl yendi

1990 yılı başlarında Brezilya’da aylık enflasyon %80’e çıkmış. Aylık oran %50’yi geçtiği için buna hiperenflasyon deniyor. 1990’dan bu yana dünya ve ülke ekonomilerinde  köprülerin altından çok sular geçti. Bir zamanların hiperenflasyon hastası olan Brezilya’da bugün (Temmuz 2023) yıllık enflasyon %4’tür. Demek ki; enflasyon “düşmez-kalkmaz” değilmiş. Brezilya’da enflasyonun nasıl düşürüldüğü çok ilginç bir hikâyedir. Türkiye de Brezilya’nın izlediği yoldan giderse enflasyon belasından kurtulur demek, yanlış bir çıkarım olur. Sorunlar ve çözümler zamana ve mekâna bağlıdır. Ancak Brezilya deneyinden alınacak dersler de var; onu anlatacağım. Önce şunu söyleyeyim. Enflasyonun Brezilya’da %4 bizde %44 (?) olmasına rağmen, Türkiye’de pahalılık (dar gelirlilerin geçim sıkıntısı) Brezilya’dan azdır. Çünkü  Türkiye’nin hem kişi başına milli geliri Brezilya’dan yüksek, hem de gelir dağılımı daha eşitlikçidir.  Bunları “enflasyon”  ile “pahalılığın” aynı şey olmadığını vurgulamak için bilhassa yazdım. Brezilya, zengin doğal kaynaklara sahiptir. 8.5 milyon km² toprağı ve 228 milyon nüfusu...