Rusya ile yeniden: yeniden yeni düzen

Rus uçağı düşürülmeden önce, iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirecek adımlar atılacaktı. Uçağın düşürülmesiyle bu girişimler durdu; muhtemelen darbe başarılı olsaydı ilişkilerdeki kriz hali de sürekli olacaktı.

Darbenin püskürtülmesiyle birlikte, Rusya-Türkiye ilişkilerinin yeniden ele alınması mümkün olabildi ve Putin’in de ikna edilmesiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya gezisi gerçekleşebildi.

Ortak açıklamalarına “darbeyi ilk kınayan Rusya oldu” sözleriyle başladılar. Bu, öncelikle meselenin dış ayağında Rusya’nın olmadığını ima eden bir açıklama. Her açıklama mutlaka doğru olarak kabul edilemez ama, bu sözlerin esas amacı, darbe girişiminin arkasında “Batı”nın olduğuna işaret etmekti.

Türkiye’nin AB ve ABD ile ilişkileri oldukça kötü gidiyor; Rusya’nın ise AB ile ciddi sorunları bulunuyor. Tablo bu olmakla birlikte, Türkiye ile Rusya’nın “Batı” ile ilgili sorunlarının tümü aynı değil; ama ortak noktalar var.

AB, Avrasya’ya uzanmanın önündeki engel olarak  Rusya’yı, Ortadoğu’ya açılmanın önündeki engel olarak da Türkiye’yi görüyor.

Avrupa’yı endişelendirmek

AB’nin Rusya ile ilgili politikası, bu ülkeyi “kazanmak”; ama bunu yaparken, tabir yerindeyse pazarlığı ucuza kapatmak. Diğer bir ifadeyle AB, Rusya’yı fedakarlık yapmadan kazanma derdinde; Rusya ise bu şekilde kazanılmaya tamamen karşı. Öte yandan aynı AB’nin Türkiye politikası ise farklı. AB, Türkiye’yi fedakarlık yapmadan dışarıda bırakmak istiyor; Türkiye ise bu şekilde kaybedilmeye tamamen karşı.

İki liderin açıklamalarında ortak dertlerinin AB olduğunu ima eden çok cümle vardı. Adeta, “siz de Türkiye’deki darbeyi hemen kınasaydınız, sizinle de benzer anlaşmalar yapılırdı” türünden bir ima bile söz konusuydu.

Bugün ilk adım olarak Rusya ile geriye giden ilişkileri, uçak krizi  öncesi düzeyine getirmek amaçlanıyor. Anlaşılan, bir sonraki adım başta enerji olmak üzere yeni girişimler başlatılacak. Bu, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleştirilmesi ve daha önemlisi genişletilmesi anlamına geliyor.