Tümel ilkeler ışığında İslam’ı yeniden anlamak (1)

Bu yazı dizisinin köşe yazısı olarak ağır olduğunun farkındayım. Teorik zemin yoğun bir soyut tartışmayı içeriyor; kavramların Arapça olması bunu daha da zorlaştırıyor. Okuyucularım beni bağışlasınlar. Fanatizmin ve şekilciliğin arttığı, bir o kadar da ahlak krizinin yaşandığı şu zaman diliminde bu yazı bir deneme mahiyetinde.

Mantıki bir sıra içinde ortaya konulan zarûriyyât ya da zarûrât-ı hamse denilen beş tümel (külli) zorunluluk, insanlığın ortak paydasıdır. Bu zorunlu ögeler arasında hem bir bağlantı söz konusudur hem de bütüne/bütünlüğe çağrı vardır.

Günümüz rasyonalitesiyle de örtüşen bu ilkeler doğru bir zeminde algılandığı ve mâkes bulduğu takdirde dini ve dünyayı doğru anlama yönünde mesafe alınır. Bunun adına dindarlık demek şart değildir, birlikte huzur içinde yaşamanın gereklilikleridir. Zira dini hükümlerin amacı insan için yararlı olanın alınması zararlı olanın önlenmesidir. Makâsıd....