Tarihe bakarken bugün yaşadığınız bazı sorunlara bağlı olarak
bakış açınız değişebiliyor. Türkiye sendikacılık hareketi tarihinde
adından çok saygıyla söz edilen kişilerden biri Üzeyir Avni
Kuran’dır.
Sendikacılık hareketinde “Üzeyir Baba” diye de bilinen Üzeyir Avni
Kuran 1891 yılında Kosova’da doğdu. Selanik Sanat Mektebini
birincilikle bitirdi. 1913 yılında da İstanbul’a göç etti.
İstanbul’da Zeytinburnu Mermi Fabrikası’nda çalışmaya başladı ve
Osmanlı San’atkaran Cemiyeti’ne üye oldu. 1917 yılında staj için
Almanya’ya gönderildi ve burada 11 ay kaldı.
Üzeyir Kuran 1920 yılında Fransızlar tarafından işletilen Şark
Şimendiferleri Şirketi’nde çalışmaya başladı. Ustabaşıydı. 13
arkadaşıyla birlikte Şark Şimendiferleri Müstahdemin Cemiyeti’ni
kurdu. 1923 Kasım’ında Şark Şimendifer işçilerinin grevinde etkili
bir görev üstlendi. Grev başarıya ulaştı. 1926 yılında Tramvay
İşçileri Cemiyeti’nin başkanlığına seçildi. 1947 yılında kurulan ve
adı daha sonra Maden-İş olan Demir ve Madeni Eşya İşçileri
Sendikası’nın 1950-1954 döneminde genel başkanıydı. 1951 yılında
İstanbul İşçi Sendikaları Birliği’nin yönetim kuruluna seçildi. 31
Aralık 1961 tarihinde gerçekleştirilen Saraçhane Mitingi’nde ilk
konuşmayı yaptı.
Aziz Çelik, Üzeyir Kuran’ın 1920’li yıllarda Türkiye Komünist
Partisi mensubu olduğu ve 1930’da TKP’den tasfiye edilenler
arasında yer aldığını belirtmektedir. (Aziz Çelik, 1950’lerin
Unutulan (Demokrat) İşçi Partisi ve Onun Üç Sysyphus’u,
A.Makal-A.Çelik-M.H.Koçak, Sınıf Sendika Siyaset, Türkiye Emek
Tarihinden Kesitler, İmge Kitapevi, Ankara, 2016,
s.196-199)