Ağustos 1914 Pazartesi günü Almanya'nın Paris Büyükelçisi,
ülkesinin Fransa'ya savaş ilan ettiğini belirten notayı
muhataplarına verdi.
Aynı akşam İngiltere Dışişleri Bakanı Sir Edward Grey'in
penceresinden dışarı bakarken “Avrupa'nın dört bir yanında ışıklar
sönüyor” dediği rivayet edildi.
Batı, kendi arasındaki paylaşım savaşlarını bir sefer de 1939-45
arasında halletmeyi denedi.
İki savaş on milyonlarca ölü karşılığında patronun kim olduğunu
silah gücüyle belirledi.
Arkasından AET, BM, AB gibi kurumlarla yüzlerce yıldır aralarındaki
mücadelenin bir daha kanlı olmaması için kurumsal önlemler
aldılar.
Artık aralarındaki savaş illâ silah kullanılacaksa başka
topraklarda olacaktı.
Batı'nın bu dönüşümüyle eşzamanlı olarak tam tersi gelişmeler
Doğu'da yaşandı. Artık Doğu'nun kendi hesaplarını büyük kanlar
akıtarak çözmeye çalıştığı sürecin içindeyiz.
Paris'te Cuma akşamı 7 ayrı noktadan aynı anda yapılan saldırılar
için bir şey söylenecekse 101 yıl önce İngiliz Dışişleri Bakanı'nın
söylediğini uyarlamamız gerekiyor; “Ortadoğu'nun dört bir yanında
ışıklar sönüyor…”