Adını "erken seçim" koysak da bana göre "acil seçim", sandığı
ekonomi üzerinden etkilemek isteyen çevreleri "ters köşe" yaptı.
Böylece tasarlanmış karmaşa ve "istikrarlı" istikrarsızlık
eylemleri, 24 Haziran kararına toslamış oldu.
TASARLANMIŞ KARGAŞA:
Bu ifadeyi, piyasalardaki güven unsurunu yok etmek için kurgulanmış
algı yönetimleri için kullandım. Eğer siz piyasalara güvensizlik
mesajları verir ve yönetimde kargaşa olduğu izlenimi
uyandırırsanız, piyasa bunu fiyatlar. Ya dövizi yükseltir veya
borsayı indirir, çoğu kez aynı anda her ikisini yapar.
İSTİKRARSIZLIK:
Özellikle ABD Başkanı Donald Trump'un son aylarda uyguladığı yöntem
bu... Amerika Birleşik Şirketleri gibi gördüğü ülkesinin piyasa
değerini yükseltmek ve pazar payı kaybını yavaşlatmak için tweetler
atarak güne başlıyor. Dolar ve borsalar üzerinden oluşan dalga ile
en büyük etkiyi, Türkiye'nin de içinde bulunduğu gelişen
piyasalarda gösteriyor.
ALGICILAR:
Daha önceki seçimlerde sıkça uygulanan algı yönetimi ile faiz
artışı veya dövizi fırlatmak gibi sonuçlara götüren süreçler
tanımlanmıştı.
Ülkeyi terör ile anılır hale getirmek, kamuyu yolsuzlukla
eşleştirmek, turizmi güvensiz ülke kavramıyla yaftalamak ve
diğerleri...
FELAKET TELLALLARI:
Dışarıda "kırılgan beşli" senaryoları üretip, Türkiye'yi en başa
koyanların en büyük destekçisi, içerideki kanaat önderleri
olageldi. Sürekli durgunluk, kriz, iflas, işyeri kapatma, işsizlik
veya enflasyon rakamlarını abartma gibi söylemleri yazıp çizerek
seçmeni etkileyebildiler.
AMA BU DEFA:
Acil seçim kararı, bu ve benzeri girişimlere "ters köşe" yaptırdı
derken böylesi operasyonların ihtiyaç duyduğu "zaman" ellerinden
alınmış oldu. Misal referandum sürecinde Almanya'nın başlattığı
"hayır kampanyası", tasarlanıp devreye alınması dâhil 3-4 aya
ihtiyaç duymuştu. Şimdi bu zamanı bulamadılar.
İTİBARSIZLAŞTIRMA:
Fakat bir başka tehlike daha var. O da seçimin meşruiyetine leke
sürecek faaliyetler... Sandık seçmen yapıları, oy sayımı,
sonuçların ilan süreci gibi alanlarda seçimi itibarsızlaştırma
konusu, yönetilmesi gereken bir alan olarak karşımızda duruyor.
PİYASA:
Yaşanan gelişmelere "olumlu" tepki verdi ve güvenin
perçinlendiğini, belirsizlik sürecini kısaltarak sürdürülebilir
yüksek büyümeye "seçim freni" riskini hafifletti. Şimdi sıra bu
dirayetin korunmasında...