Robot hakları henüz yok ama eli kulağında... Robotun hakkı mı
olurmuş? Eğer üretiyor ve bunu yaparken yapay da olsa zekâ
kullanıyorsa, evet...
Yakın zamanda MIT laboratuvarlarında bir deneyde, akıllı
oyuncaklarla yarım saat geçiren deneklerin, daha sonra robotlara
bıçak tornavida gibi kesici aletlerle zarar vermeleri istenmiş ama
denekler bu talebi reddetmiş.
Sivri bir yapay zekâ ürünü, cep telefonu uygulaması... Sorduğuna
cevap veriyor, elinden geldiğince yardım ediyor. Onunla hakaret
üslubuyla konuşulunca bizzat ben rahatsız oluyorum.
Çok uçuk bir konuyu mu yazıyorum dersiniz? Ben aynı fikirde
değilim. Sadece kol kuvveti yerine kullanılan endüstriyel robot
dönemi bitti. Şimdi avukatlıktan, ekonomistliğe, doktorluktan
garsonluğa dek pek çok mesleğin metal yakalılara, yani robotlara
devredileceği günlere doğru yol alıyoruz.
Sokakta, evde, devlet dairesinde, özel sektörde, belediye
hizmetinden eğitmenliğe dek pek çok alanda, akıllı robotlar
aramızda olacak. Görünen, insan formuna benzeyeceği, yüz mimikleri,
ses tonlaması ve hareketleriyle tıpkı bizim gibi
davranacaklarıdır.
Tam da bu noktada robotların, toplum içinde bir "statü" sahibi
olacağı açıktır. Bu statü insan ırkından düşük olsa da robotların
kendilerini çerçeveleyen, koruyan hakları olacağını engellemez.
Üstelik hizmet, değer üreten ve bunun karşılığında sadece bakım ve
enerji talep eden robotlarla birlikte yaşamak için, yasa ve
düzenleme ihtiyacı doğacak.
Beni asıl endişelendiren, her yıl milyonlarca akıllı robotun
çalışma hayatına katılacağı süreçte insan işçi haklarının nasıl
korunacağı, istihdamın robotlara devriyle insanlığın işsizliğiyle
nasıl baş edeceğimizdir.
Geçen yıl benim 1 saatte yazabildiğim yorumu, Çin'de bir akıllı
robot, 1 saniyede tuşladı. İlk robot besteler festivali eserleri,
sözüyle melodisi ve hatta klipleriyle yayınlanmaya başladı.
Peki, bizler ne yapıyoruz? Bırakın robot haklarına dair
tartışmaları, robot endüstrisinin fırsat ve tehditlerini dahi
konuşmuyoruz. Bu alandaki algımız mutfak robotundan öteye geçemez
ise cep telefonlarında yaşadığımız cari açığı, akıl açığı olarak
yurtdışına ödeyip duracağız. Üstelik ithal akıllı robot hakları
evrensel beyannamesine uyarak...