Tarih, başka söyleyişle geçmiş, bugünü etkiler. Dahası, bugün tarihin hasılasıdır demek bile yanlış olmaz. Geçmiş olmasaydı bugün doğmazdı...
Tarih, günümüzü anlama bakımından belirleyici de sayılabilir. Tarihi anlamadan bugüne anlam vermek, onu gereği gibi ve gereği kadar kavramak da mümkün olmayabilir.
Tarihin bugünü belirlemesini, bugünün ebesi olduğu gerçeğini bir veri olarak kabul etme durumundayız.
Ne var ki, bu kabul, tarihin günümüze ipotek koymasına müsaade etme anlamını içermemelidir.
Tarih orada durur. Onu istesek de ortadan kaldıramayız. Onun bir ölçüde belirleyici olması da bir vakıa olarak oradadır, orada bekler...
Ancak tüm devrimci atılımlar tarihi aşma hamlesi üzerine temel atar...