İnsanı, heykel-beden bakımından benzerlik taşıdığı hayvandan ayıran iki temel husus, çiğ yiyecekleri pişirerek yemesi ve bedenini örtmesidir. İnsan, tümel planda bu iki hususta ortaktır.
Mezkur iki husus, ilk düzey insanlık vasatı olarak, bunların dışındaki hayatî, sosyal, ahlakî vb. düzeylerine bitişir ve inanca, kültüre, zihniyete, dünya görüşüne tabi olarak insanın genel vasatını birlikte üretirler ki, böylece İslam’a, Hristiyanlığa vd. mahsus insani vasatlar tesis edilmiş olur.
Bu vasatlar, yan yana yaşayabilirler ancak iç içe yaşayamadıkları gibi, senteze de tabi tutulamazlar.
Zira her vasat bir kimlik ve haysiyet belgesidir. Sentez bu kimliğin karışmasına, haysiyetin bozulmasına sebep olur ki, bu da genelde zihnî kirlenme etkisi olarak adlandırdığımız sosyal hayatın ve aklın...