Herhangi bir siyasetin başarılı olup olmadığını anlamak için en kolay yöntem doğurduğu sonuçlara bakmaktır. Uyguladığınız politika -ister içeride, ister dışarıda olsun- beklediğiniz sonuçlara yol açmıyorsa, sizi şu ya da bu şekilde zorluyorsa, yapılması gereken siyasetinizi değiştirmek, yeni bir politika benimsemektir.
Ancak bunu yaparken en temel sorun sonuca hangi anda bakacağınız, yenilgiyi ya da başarısızlığı nerede kabul edeceğinizdir. Mesela, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa ve hatta tüm kıta Avrupası düştüğünde İngiltere sonucun bu olduğunu kabullenip, Almanya ile uzlaşabilir ve şu an içinde yaşadığımız BM de dahil tüm dünya düzeni bambaşka olabilirdi.
Ama İngiltere sonucu kabullenmedi, mücadeleyi seçti, müttefikleriyle birlikte Almanya’yı yendi. Biz de Polonya’nın işgali karşısında sessiz kalmayan ve verdiği sözü tutarak savaşa giren İngiltere’nin politikasına başarılı dedik.
Evet sonunda milyonlarca insan öldü, hatta İngiltere imparatorluğundan oldu fakat savaş kazanıldı. Daha az zayiatla Almanya’nın galibiyetini pek ala kabul edebilirlerdi. Ancak o zaman uygulanan siyasetin başarıya ulaştığını iddia edemezdik.
***
Çünkü siyasetin amacı insan kaybını önlemek değil Almanya’nın hegemonya iddiasını öldürmekti. İngiltere bundan başarılı oldu, savaşa peşinden Amerika’yı da sürükledi, Almanya’nın yaptığı hataların da katkısıyla savaşı kazandı.