15 Temmuz püskürtüldükten sonra ikinci dalga gelecek mi
tartışması epey popülerdi.
Oysa o ikinci dalga çoktan gelmişti. Evet, ekonomik sabotaj.
Aylardır uğraşıyorlar.
Borsada spekülatif hareketler yaratıyorlar.
Ana muhalefet partisindeki Aydın Doğan sözcüsü, hiçbir ekonomik
veriden bahsetmeden "Kriz var" diyor, "Ben gördüm, çok korkunç!"
Ankara temsilcileri sabah programlarında boy gösterip yabancı
yatırımcılara çağrı yapıyor. Patronun da milyonlarca dolarlık
yatırımı olan ülkesini kastedip "ben olsam yatırım yapmazdım"
diyor.
Dün gazeteci Doğan Satmış birini Twitter'a koymuştu. Astrologlar
bile daha da artacağını söyleyip "dolar alın" tavsiyesinde
bulunuyor gazetelerde.
Aramızda, "Yapsınlar, kriz yoksa ne işe yarar ki" diye düşünenler
olabilir.
Ama ekonomi tam da böyle bir şeydir, aşırı alıngandır. Havadan nem
kapar. Ve o da biz insanlar gibi her zaman bu aşırı hassasiyetine
rasyonel görünen gerekçeler bulur. Rakamlar verir.
Ancak aklı başında herkes bilir ki, ekonominin, piyasanın yarısı
rakamlarsa yarısı psikolojidir.
Mesela bu yüzden ABD'nin para basmasıyla Türkiye'nin para basması
"aynı etkileri" doğurmaz piyasalarda. Hem içerde hem
dışarıda...
Dolar bir iki puan artınca, kimilerinin ertesi gün taksi yerine
metroya binmesinin nedeni de, paralarının gece ceplerinden alınması
değildir elbette.
Tamamen duygusaldır. Evet kaygı.
Ne yazık ki bilinen bu basit gerçeğe rağmen "kaygılanmayın" demekle
krizlerin oluşması engellenmez.
Bunun için insanlara güven veren yapısal tedbirlerin alınması
gerekir. Siyasetçilerden, medyadan ve oyunun kurallarını kabul
etmiş ekonomi aktörlerinden de panik havası yaratmamaları
beklenir.
Dolayısıyla, meşru muhalefetin sınırlarını sabotaja kadar
vardırmaktan çekinmeyenlerin "sizleri düşünüyormuş" gibi yaptıkları
ekonomi yorumlarına daha dikkatli yaklaşın derim ben.
Bir adım ileri gidin, sıkıştırın.
Dertlerinin aslında "faaliyet dışı gelir" diye açıkladıkları faiz
gelirlerini artırmak olduğunu bu yüzden de güvensizlik ortamını
körüklediklerini yüzlerine vurun.
Parası olanların, parası olmayanların parasını düşündüğü masalını
artık dinlemek istemediğinizi söyleyin.