Bazen İslam toplumlarının halihazırdaki fotoğrafına bakarak endişeleniriz, hatta öyle zamanlar olur ki geleceğe ilişkin tüm umutların tükendiğine inanarak derin bir umutsuzluk krizi yaşarız. Bu durumun son derece insani olduğunu kabul etmekle birlikte, sıhhatli bir bakış açısı olmadığı kanaatindeyim. Çünkü hayatın döngüsü sürekli kötücül bir yörüngede ilerlemiyor. Belli dönemlerden, mevsimlerden geçerken hayatımızı tehdit eden coğrafi ve insani şartlar olduğu gibi, hepimize gülümseyen güneşli günler, mevsimler de var bu hayatın içinde. Dolayısıyla yolumuzu kesen haramilere bakarak hayatın hep karanlık olduğuna hükmetmek gerekmiyor. *** Yazıya neden böyle karamsar bir girizgah yaptığımı düşünenler olabilir, ama tam öyle değil. Geçtiğimiz Cuma günkü yazımla ilgili okurlardan gelen eleştirilere bakarken, Türkiye’nin siyasi duruşuyla toplum sosyolojisi arasındaki benzerlikleri okumaya çalıştım. Gördüm ki, siyasi iktidarlarla toplum arasında sanıldığı gibi öyle büyük bir çelişki ve uçurum yok. Kısacası siyasi iktidarları bir bakıma toplumun özeti olarak görebiliriz. Bu çerçevede gelen eleştirilerin mahiyetine baktığımızda, dindar kesimlerin kendi içlerinde derin bir kırılma yaşadıklarını, ancak sağlıklı çözümler üretemedikleri için de özellikle özgürlükler ve hukuk konusunda sürekli mazeretler üretmek zorunda kaldıklarını görmek mümkün.