“Bu tuhaflığı ortadan kaldırmanın yegâne yolu olan Kuzey İslamı dediğimiz meseleyi övmeye başladığında da bu sefer Türklüğünü Müslümanlığı ile bir türlü eşitleyememiş, Türklüğünü Müslümanlığa bir türlü içkin hale getirememiş adamların el ovuşturmaları hoşuna gitmeyecek.”
Fakat ne gam! Yine de diyeceğimi demiş olayım. Biz Türkler “kendimize mahsus bir din kültürü” oluşturmayı başardığımız için aslında o olgunun adı Kuzey İslamı. Ne ki dinin kültür üretmeden varlığını ‘berrak’ şekilde devam ettirmeyeceğini biliyoruz da “kültürün dine dâhil bir şey olmadığını, dinin yerine ikame edilemeyeceğini” bir türlü anlamıyoruz. Bu, uzun süredir beklemiş konserve kavanozu kapağı gibi sıkışmış meseleyi açmayı ve aşmayı başarabilirsek cidden önümüzde bir otoban olduğunu görebileceğiz. Din kültürünün ürettiği irfanı ötelemeden ve fakat irfanı din yerine koymadan bir denge tutturmak.