İlgili âyette “Hasta ve yolcu olanlarınız başka günlerde
tutarsınız” (Bakara: 2/184) buyurulmaktadır. Sünnî mezhepler
ittifakla, hastaların ve yolcuların, sonradan kazâ etmek üzere
oruçlarını bozabilecekleri veya niyet etmeyip tutmayabilecekleri
hükmünü benimsemişlerdir.
Mazeret sayılan hastalık, oruç tutulduğu takdirde artacak, tedâvisi
gecikecek veya tutana –sağlıklı olduğu zamana göre- daha fazla
külfet getirecek hastalıktır.
Yolculuktan maksat, namazları kısaltarak ve birleştirerek kılmayı
da câiz kılan nitelikteki yolculuktur. Bu yolculuğun mesafesi
konusunda 20 civarında farklı ictihad/yorum vardır. Âyet, bir
mesafe belirlemeden “yolcu olanlarınız” demiştir. Sahîh hadîslerde
“üç mil, bir fersah” ölçüleri bile geçmektedir. Bu ise 5-6 Km.lik
bir mesafeden ibarettir. Şu halde insanın içinde yaşadığı zamana,
mekâna ve şartlara göre yolculuk kabûl edilen, şehir veya köy
içinde gidip gelmeden farklı olan, örfe göre “oturduğunuz yerden
başka bir yere gitmek üzere yola çıkma” sayılan yolculuklar, orucu
ertelemek için bir mazeret olarak kabûl edilmiştir. Hanefî
mezhebine göre mesafe doksan Km. civarındadır.